Cơm Lam/Sôi Ống Tre

Vùng Tây Nguyên nghe nói có một loại cơm gọi là cơm Lam, và nghe tả là cơm lam nấu trong ống tre. Trong dịp đi thăm Cambodia vừa qua, người viết đuợc thấy tận mắt và đuợc dịp ăn thử loại cơm/sôi ống tre này.
Vài hàng giới thiệu sôi/cơm ống tre với tài liệu từ Wikipedia. Hình ảnh do SVĐG chụp.

Cơm lam là loại cơm được làm từ gạo (thường là gạo nếp) cùng một số nguyên liệu khác, cho vào ống tre, giang, nứa v.v. và nướng chín trên lửa. Cơm đặc trưng của các dân tộc vùng Tây Bắc Việt Nam, Tây Nguyên và một số dân tộc tại Cambodia, Lào.

Nguyên liệu làm cơm lam bao gồm gạo nếp, ống nứa (tre), lá chuối. Ngoài ra có thể còn có dừa nạo, nước cốt dừa, vừng trộn lẫn gạo trước khi nướng. Cũng đôi khi, tại một số vùng miền sắn, khoai, ngô, được chặt miếng nhỏ nhồi vào ống để nướng thay cho nguyên liệu chính là gạo.
Lấy gạo bỏ vào một chiếc ống tre một đầu hở, sau đó dùng lá chuối bịt kín lại rồi đốt. Ống tre dùng nấu cơm lam phải còn tươi để khi cơm chín, hạt cơm quyện thêm một chút vị ngọt và mùi đặc trưng của tre. Đốt lên một đống lửa, chờ thật đượm, sau đó đặt lên trên một chiếc gía và xếp các ống Lam trên đó. Trong khi nấu không quên xoay đi xoay lại những chiếc ống Lam như khi nướng bắp. Khoảng một giờ thì ăn được. Thực tế, theo kinh nghiệm của những người dân tộc thì khi nghe mùi thơm từ ống Lam bay ra là biết cơm chín hay chưa mà không cần mở nắp.
Khi cơm chín, chẻ bỏ lớp cháy đen bên ngoài ống cơm cho đến khi bao bọc phần ruột cơm chỉ là một lớp lạt mỏng. Khi ăn chỉ cần bóc bỏ lớp lạt bên ngoài.

Trong cuốn Hổ trướng khu cơ, tác giả Đào Duy Từ cho biết để đáp ứng quân lương khi hành quân, một phương thức nấu cơm của binh lính ngày xưa là làm cơm dưới dạng cơm lam. Đựng cơm trong ống tre, cho thêm nước, nút chặt và có thể được nướng ngay khi ngồi trên lưng ngựa với một bó đuốc.(theo Wikipedia).

Tại vùng Đắk Lắk (Tây Nguyên), người dân địa phương có cơm lam, nấu gạo nếp trong ống tre, ống nứa với gạo đặc sản của họ. Cơm ống tre thường được mang theo khi đi rẫy hoặc vào rừng dài ngày. Khi ăn chỉ cần tét ống tre ra. Họ thường ăn với muối sả bằm và ớt.

Trong hình: xe bus chúng tôi ngưng và đậu bên kia đường để chúng tôi chụp hình và mua sôi ống tre ăn thử. Sôi có nước dừa rất ngon và thơm. (SVĐG)