Thể Thơ: Song Thất Lục Bát

Cấu trúc của SONG THẤT LỤC BÁT


Mỗi đoạn trong bài STLB gồm 4 câu 7,7,6,8. Số đoạn trong bài không hạn chế.
x x x x B x T(v)
x x B x T(v) x B(v)
x B x T x B(v)
x B x T x B(v) T B(v)
(v) = vần
B = bằng, T = trắc
x = là chữ không tính, bằng hay trắc gì cũng được

Như ta thấy luật bằng trắc của thơ Lục Bát hoàn toàn được áp dụng cho 2 câu 6,8.

Vần của mỗi đoạn 4 câu là
7/1(T) ===> 5/2(T),
7/2(B) ===> 6/3(B)===> 6/4(B)

nghĩa là
chữ thứ 7 (trắc) câu 1 vần với chữ thứ 5 câu 2,
chữ thứ 7 (bằng) câu 2 vần với chữ thứ 6 câu 3,
chữ thứ 6 (bằng) câu 3 vần vơí chữ thứ 6 câu 4.

Để nối 2 đoạn với nhau thì có thêm luật
8/4(B) ===> 5/1 (B) (thông thường)
hoặc
8/4(B) ===> 3/1 (B) (ngoại lệ)

nghĩa là chữ cuối câu 4 phải vần với chữ thứ 5 (hay 3) của câu đầu đoạn mới, thiếu điều này các đoạn thơ trong bài sẽ bị rời rạc không thành một chuỗi. Trong thơ thí dụ là những chữ có (*).


THƠ THÍ DỤ CỦA SONG THẤT LỤC BÁT
( Các chữ viết HOA là VẦN với nhau, chữ có (*) là vần nối hai đoạn)

Thuở trời đất nổi cơn gió BỤI
Khách má hồng nhiều NỖI truân CHUYÊN
Xanh kia thăm thẳm từng TRÊN
Nào ai gây dựng cho NÊN nỗi NÀY(*)

Trống Trường Thành lung LAY(*) bóng NGUYỆT
Khói Cam Tuyền mờ MỊT khúc MÂY
Chín tầng gươm báu trao TAY
Nửa đêm truyền hịch đợi NGÀY xuất CHINH (*)

Nước thanh BÌNH(*) ba trăm năm CŨ
Áo nhung trao quan VŨ từ ĐÂY
Sứ trời sớm giục đường MÂY
Phép công là trọng, niềm TÂY xá gì
…

(Trích Chinh Phụ Ngâm Khúc )


Phạm Doanh