Đạo Mẫu USA. Lên Đồng. Phần 4. Đàm Giang

Lên Đồng (tiếp theo)
Đàm Giang biên soạn và chụp hình

Hàng Cô. 

Tiếp sau các Ông Hoàng thì đến hàng giá các cô gồm 12 vị (Thập nhị Vương Cô). Các Cô là thị nữ của Thánh Mẫu và các  vị Chầu. Lần hầu này có  5 cô giáng và nhập đồng, đó là Cô Đôi Thượng Ngàn (Cô Đệ Nhị), Cô Bơ Ba, Cô Sáu (Cô Đệ Lục), Cô Chín, và Cô Bé Đắc Lệ. Cũng như giá Chầu, nhiều Cô cónguồn gốc từ dân tộc thiểu số nên lễ phục của các Cô có nhiều màu sắc sặc sỡ và vải vóc đẹp. Các Cô cũng múa nhiều thể điệu như múa quạt, múa chèo đò, múa mồi, múa khăn v.v…..và múa rất uyển chuyển, vui tươi tương ứng với âm nhạc và các bài văn chầu.

-          Cô Đôi Thượng Ngàn. Cô Đôi thường là giá cô ngự về đầu tiên (mở khăn cho hàng cô) để chứng lễ. Khi cô về ngự thường mặc áo lá xanh, hoặc váy xanh và áo xanh ngắn, trên đầu có choàng khăn kết thành hình đóa hoa,  hai bên tai có cài hai đóa hoa. Cô về đồng thường khai cuông rồi múa mồi, múa tay tiên hái tài hái lộc cho đồng tử.

“Cô vốn là con Vua Đế Thích trên Thiên Cung, được phong là Sơn Tinh Công Chúa, ra vào hầu cận bơ tòa Vua Mẫu trong điện ngọc, nơi tiên cảnh. Sau cô giáng sinh xuống đất Ninh Bình làm con gái nhà một chúa đất ở chốn sơn lâm. Về sau cô theo hầu Đức Diệu Tín Thuyền Sư Lê Mại Đại Vương (chính là Mẫu Thượng Ngàn, Bà Chúa Sơn Trang) học đạo phép để giúp dân. Rồi khi về thiên, cô được theo hầu cận ngay bên cạnh Mẫu Thượng Ngàn Đông Cuông Tuần Quán, được Mẫu Bà truyền cho vạn phép, giao cho cô dạy người rừng biết thống nhất về ngôn ngữ (nên có khi còn gọi là Cô Đôi Đông Cuông).”

Cô Đôi Thượng Ngàn

-          Cô Ba Thoải Cung (Cô Bơ).

        “Cô vốn là con Thủy Tề ở dưới Thoải Cung, được phong là Thoải Cung Công Chúa, giá ngự vào ra trong Cung Quảng Hàn. Có người còn nói rằng, Cô Bơ là con gái vua Long Vương rất xinh đẹp nết na nên được Đức Vương Mẫu (có người cho rằng đó là Mẫu Cửu Trùng Thiên) cho theo hầu cận, chầu chực trong cung cấm. Sau này Cô Bơ Thoải giáng sinh vào thời Lê Trung Hưng.Trong cuộc kháng chiến chống quân Minh, cô đã có công giúp vua Lê trong những năm đầu kháng chiến.

Người ta cho rằng, Cô Bơ được lệnh Vua Cha giáng trần để giúp vua, đến chí kì mãn hạn thì có xe loan lên đón rước cô về Thủy Cung. Sau đó cô hiển linh giúp dân chúng ở vùng ngã ba sông, độ cho thuyền bè qua lại được thuận buồm xuôi gió vậy nên cô còn có danh hiệu là Cô Bơ Bông (do tích cô giáng ở ngã ba sông) hay Cô Bơ Thác Hàn (theo tên gọi ở nơi quê nhà). Ai hữu sự đến kêu van cửa cô đều được như ý nên danh tiếng cô vang lừng khắp nơi nơi Cô Bơ luôn giá ngự về đồng, già trẻ, từ đồng tân đến đồng cựu, hầu như ai cũng hầu về Cô Bơ Bông. Khi cô giáng vào ai, dù già hay trẻ thì sắc mặt đều trở nên hồng hào tươi tốt, đẹp đẽ lạ thường. Khi cô ngự đồng, cô thường mặc áo trắng, đầu đội khăn đóng (khăn vành dây) có thắt lét trắng (có khi dùng thắt dải lưng hồng) rồi cô cầm đôi mái chèo, bẻ lái dạo chơi khắp nơi. Lúc chèo thuyền có khi có còn khoác thêm chiếc áo choàng trắng, trên khăn có cài ba nén hương, bên hông có dắt tiền đò, rồi khi chèo thuyền xong, cô lại cầm dải lụa để đi đo gió đo nước đo mây. Lúc cô an tọa người ta thường xin cô thuốc để trị bệnh, vậy nên Cô Bơ ngự về thường hay làm phép “thần phù” để ban thuốc chữa bệnh.”

Cô Ba Bơ Thoải phủ

  

-          Cô Sáu Lục Cung, Cô Sáu Sơn Trang.
           " Cô cũng vốn là thánh cô nguyên tích là người Nùng ở đất Hữu Lũng, Lạng Sơn. Cô Sáu là người kề cận Chầu Lục Cung Nương nên cô mới được gọi là Cô Sáu Lục Cung hay còn có danh khác là Cô Sáu Sơn Trang. Khi nhân dân lập đền thờ phụng Chầu Bà, vẫn thỉnh Cô Sáu là cô trấn bản đền Lục Cung. Ngoài ra, theo một số tích cũ kể lại, Cô Sáu Lục Cung sinh thời là người con gái xinh đẹp nết na, lại có tài chữa bệnh, cô thường đi khắp rừng sâu núi thẳm để hái thuốc cứu người vậy nên khi hiển thánh, Cô Sáu vẫn thường được muôn dân tôn là tiên cô có tài chữa bệnh cứu người, dân chúng khắp nơi về cửa cô để xin thuốc tiên trị bệnh."
       Trong hàng Tứ Phủ Thánh Cô, Cô Sáu Lục Cung rất hay về ngự đồng. Các thanh đồng đạo quan thường thỉnh giá Cô Sáu Sơn Trang ngự đồng khi khai đàn mở phủ hay trong những dịp hầu vui, đón tiệc tiên thánh. Cô Sáu ngự đồng thường mặc áo lam hoặc áo tím chàm (ngắn vạt rộng tay). Cô ngự đồng khai cuông rồi múa mồi như các tiên cô trên Thượng Ngàn khác.

Cô Sáu Lục Cung

-          Cô Chín Sòng Sơn, Cô Chín Thượng Ngàn.
          Cô Chín Sòng Sơn :Còn gọi là cô Chín Giếng , một tiên cô tài phép , theo hầu Mẫu trong đền Sòng , lại có tài xem bói, lại có tài trị bệnh cứu người. Sau khi quy tiên, Vua truyền dân lập đền cô ở xứ Thanh Hóa , cách đền Sòng sơn không xa; ngay trước đền là chín giếng tự nhiên do cô cai quản . Khi ngự đồng cô mặc áo hồng nhạt màu đào phai , có lúc cô múa quạt tiến Mẫu , múa cờ tiến Vua , cũng có lúc cô thêu hoa dệt lụa , rồi lại múa cánh tiên.

Cô Chín Áo Hồng

 

-          Cô Bé  Bắc Lệ là người hầu kề cận của Chầu Bắc Lệ, một chầu bà người Nùng trên Lạng sơn nhưng cũng chính là Mẫu Thượng ngàn hóa thân. Cô mặc lễ phục dân tộc thiểu số mầu áo màu xanh (Nhạc phủ), trên đầu mang khăn đẹp, có cài hoa, cổ đeo kiềng.

Cô Bé Thượng Ngàn Bắc Lệ

Hàng Cậu. 

Giá cuối cùng của buổi lễ là giá Cậu. Trong 10 Thánh hàng Cậu chỉ có cậu Ba Bơ và cậu Bé là nhập đồng. Hai vị này là thánh nhỏ tuổi nên cách ăn mặc rất trẻ như đầu vấn khăn rìu, ống quần với dải quần xà cạp, áo cánh ngắn, điệu bộ múa như múa lân, múa hèo đều phù hợp với lứa tuổi của vị Thánh nhập đồng. Cậu Ba Bơ Thoải phủ mặc quần áo màu trắng, vấn khăn rìu trắng. Cậu Bé Hoàng Quận Nhạc phủ (Đồi Ngang) thì mặc bộ quần trắng, áo xanh, vấn khăn rìu xanh rất ngộ nghĩnh.

    Cậu Ba Bơ                                                   Cậu Bé Hoàng quận Đồi Ngang

Trong suốt thời gian các giá đồng, thường sau khi ông Đồng đã thực hiện các nghi thức rồi ngồi xuống và sẽ ban phước lành cho những người muốn cầu xin cùng phát Lộc.

                         Những mẫu LỘC nhận được trong một buổi xem Lên Đồng tại Houston, Texas, USA

Buổi hầu đồng đến đây coi như chấm dứt, Ông Đồng tung khăn, cởi bỏ lễ phục rồi đứng dậy tươi cười vui vẻ chào và cảm ơn quan kháchđã tới dự, rồi mời khách lưu lại hưởng lộc Thánh với bữa cơm do nhà Đền đãi.

còn tiếp...

Đàm  Giang

Tháng 3, 2015