TRIỂN VỌNG KINH TẾ HOA KỲ VỚI TỔNG THỐNG DONALD TRUMP
Lý Văn Quý
Trong suốt thời
gian vận động tranh cử, Tổng thống Donald Trump đã sử dụng câu phương châm “làm
cho nước Mỹ hùng mạnh trở lại” (Make America Great Again) để đánh động vào tâm
lý của người Mỹ, nhất là thành phần trung lưu da trắng tương đối không có học vấn
cao mà sau tám năm dưới chính quyền Obama, họ đã cảm thấy niềm tự hào bị sút giảm
và tổn thương một cách nặng nề. Một số lớn đã bị mất việc hay bị buộc phải nhận
những công việc với đồng lương thấp hơn xưa do công ăn việc làm đã bị đưa ra
ngoại quốc vì chính sách toàn cầu hóa từ nhiều thập niên qua khiến cho các hãng
xưởng Hoa Kỳ bị đưa ra nước ngoài vì tiền lương lao động thấp kém hơn quá nhiều
so với Mỹ.
Chiến lược
tranh cử của TT Donald Trump đã thành công phần lớn nhờ số phiếu của các cử tri
vùng “Rust Belt” gồm các tiểu bang “xôi đậu” (swing states) như Pennsylvania,
West Virginia, Ohio, Indiana, Michigan, Illinois, Iowa và Wisconsin. Ông đã thắng
toàn bộ các tiểu bang này và chiếm được một tỉ lệ phiếu Đại Cử Tri bỏ xa ứng cử
viên Hillary Clinton, mặc dù bà Hillary chiếm nhiều hơn gần ba triệu phiếu phổ
thông đầu phiếu, nhưng phần lớn chỉ qui tụ ở California.
Sở dĩ có danh
xưng “Rust Belt” (Vành đai rỉ sét) khác với trước đây vùng này được gọi là
“Factory Belt,” hay “Steel Belt” vì ngày nay các hãng xưởng kỹ nghệ xe hơi và sắt
thép đã bị bỏ hoang phế chỉ còn lại một chuỗi các bãi rác rỉ sét độc hại. https://en.wikipedia.org/wiki/Rust_Belt
Nhằm “làm cho
nước Mỹ hùng mạnh trở lại,” ông Donald Trump đã đưa ra nhiều lời hứa hẹn
mà giới truyền thông “dòng chính”
(mainstream) cũng như các đối thủ của ông cho là hoang đường không thể thực hiện
được, thậm chí còn kết án ông là phường “xảo trá” (fraud), “lừa đảo” (scam), “mị
dân” (demagog), “khùng” (fool), “điên” (crazy), chưa kể một loạt các tính xấu
khác như kỳ thị, khinh rẻ phụ nữ, loạn dâm, vô đạo đức v.v… nói tóm lại là một
con ác quỷ không hơn không kém. Nếu ông trở thành Tổng Thống thì sẽ đưa Hoa Kỳ
vào một cuộc chiến tranh nguyên tử toàn cầu đầy khốc hại.
Chúng tôi
không nghĩ như vậy. Họ là những người thật sự đã bị thiệt hại sau tám năm dưới
chính quyền Obama. Tài sản họ đã bị tiêu tán, niềm tự hào của họ đã bị sứt mẻ
nghiêm trọng khi thấy uy tín Hoa Kỳ bị khinh thường trên khắp thế giới, miệng họ
bị “khóa mỏ” do tư tưởng “đứng đắn về chính trị” (political correctness) truyền
bá bởi thông tin báo chí. Họ ghét và khó chịu trước những thái độ hay hành động
vô lý của người da đen hay khủng bố Hồi giáo nhưng phải nén trong lòng, không dám
nói ra vì sợ… đụng chạm làm tổn thương người khác. Donald Trump là người đã lên
tiếng dùm họ.
Nói cho cùng
thì mọi chuyện cũng đã xong, chúng ta đã có một Tổng thống mới và chuyện bàn
giao quyền hành đã được thực hiện một cách hoàn hảo, êm thắm theo đúng tinh thần
thượng tôn pháp luật và tôn trọng dân chủ. Đã đến lúc phải xắn tay vào việc
chung và xây dựng nước Mỹ. Chúng tôi không hề phản đối các cuộc biểu tình ôn
hòa “chống” Donald Trump mà còn nghĩ rằng rất cần thiết phải có những tiếng nói
đối nghịch nhằm cảnh cáo chính quyền Donald Trump phải biết lắng nghe nguyện vọng
của một số không nhỏ thành phần cử tri. Tuy nhiên các hành vi có tính cách bạo
động như đập phá, đốt cháy tài sản của người khác cần phải được lên án mạnh mẽ.
Thậm chí chuyện đốt cờ Mỹ cũng là không tốt vì lá cờ đó không hề tượng trưng cho
cá nhân ông Donald Trump mà là biểu tượng chung cho Tổ Quốc của các công dân
Hoa Kỳ.
Trở về với đề
tài chính của bài phân tích này là liệu triển vọng của kinh tế Hoa Kỳ sẽ ra sao
dưới chính quyền Donald Trump thì chúng tôi xin điểm lại một số biện pháp mà
ông Donald Trump đã đề ra, khả năng thực thi ra sao và ông có giữ lời hứa hay
không?
GIẢM THUẾ MÁ
Cắt thuế cho các công ty
Các công ty
hoạt động tại Hoa Kỳ sẽ được giảm thuế từ 35% xuống còn 15% vì hiện nay mức thuế
35% thuộc vào hạng cao nhất thế giới khiến các công ty Hoa Kỳ đua nhau chạy ra ngoại
quốc hết.
Đây là một điều
mà quả thật một số đông chúng ta không hề biết đến vì giới báo chí thiên tả thường
tránh né không nhắc đến vấn đề này, không biết lý do tại sao?
Điều hiển
nhiên là với một biểu thuế cao như vậy thì đời nào các công ty chịu ở lại nước
Mỹ. Phương pháp thông thường nhất là họ tìm cách “hợp doanh” với một công ty
ngoại quốc rồi để tiền lời “cắm” ở bên đó sau khi đã đóng thuế (thấp) với quốc
gia sở tại vì nếu mang về lại Hoa Kỳ sẽ phải chịu mức thuế phụ trội. Ví dụ nếu
tiền lời hoạt động sau khi đã đóng thuế tại Canada hay China (cũng khoảng 15%)
mà mang lại về Mỹ thì sẽ phải chịu thêm 20% nữa. Do đó đời nào mà họ chịu mang
về lại Mỹ mà phần lớn tái đầu tư luôn tại ngoại quốc khiến quốc gia sở tại lại
càng lợi hơn trong khi Hoa Kỳ thì càng lúc càng mất hết công ăn việc làm.
Sau nhiều thập
niên “toàn cầu hóa” hiện nay khối lượng tiền lời của các công ty Hoa Kỳ đặt tại
ngoại quốc đã lên đến mức ghê gớm là hai ngàn tỷ USD! Chính quyền Donald Trump
đang có kế hoạch cho phép các công ty đó được chuyển tiền về lại Hoa Kỳ mà chỉ
phải đóng thêm 10% mà thôi. Một số công ty nếu đã đóng đủ 25% cho quốc gia sở tại
rồi thì có thể được miễn luôn. Nếu thực hiện thành công thì ngoài tiền thuế
thâu được là hàng trăm tỷ USD thì Hoa Kỳ còn có cái lợi vô cùng lớn lao là thu
hút được một khối lượng đầu tư khổng lồ hàng ngàn tỷ đô la.
Điều thuận lợi
là khối tiền này cũng là tiền của Mỹ mà thôi. Vấn đề chỉ đơn thuần là chính sách
thuế má. Nếu cần thiết vẫn có thể hạ thuế
“đặc ân” xuống hoặc cho họ hoãn đóng thuế, đợi sinh lời thêm sau khi làm ăn tại
Mỹ đóng cũng chưa muộn.
Đó là chưa kể
nếu thuế công ty thấp sẽ thu hút được thêm từ các quốc gia khác nữa vì dẫu sao
làm ăn tại Mỹ được luật pháp bảo vệ chặt chẽ không như môi trường làm ăn tại một
số quốc gia khác phải luồn lách, thậm chí hối lộ để được việc…
Do đó chúng
tôi đánh giá việc thu hút lại khối lượng tiền lời của các công ty Hoa Kỳ đặt tại
ngoại quốc bằng cách hạ thấp tiền lời xuống còn 15% là khả thi và có lợi cho tất
cả mọi người, tại Mỹ. Thời gian bao lâu thì còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác
nhưng nếu kế hoạch được tiến hành đứng đắn thì sau một vài lần thành công, tốc
độ tham gia của các công ty sẽ nhanh dần lên. Ít nhất đã có một điển hình là từ
lúc chưa nhiệm chức, TT Donald Trump đã thuyết phục được hãng Carrier ngưng việc
di chuyển một phân xưởng qua Mexico và giữ được hơn 1,000 công ăn việc làm cho
dân Mỹ.
Nếu tính theo
số vòng quay của nguồn đầu tư (velocity of money), thì số lượng tiền mang về lại
Hoa Kỳ có thể sinh lời thành gấp đôi! (dĩ nhiên là trong những hoàn cảnh thuận
lợi nhất). Theo các cuộc nghiên cứu thì hiện nay vòng quay đồng tiền tại Mỹ vào
khoảng 1.46 (2016), có lúc cao nhất là 2.21 lần/năm (1997).
Vấn đề đặt ra
là tiền đầu tư mang về làm cái gì đây? Thì chính quyền Donald Trump đã có kế hoạch
xây dựng lại toàn bộ hạ tầng cơ sở của Hoa Kỳ như đường xá, xa lộ, cầu cống,
phi trường, hải cảng… với một qui mô khổng lồ và sử dụng hàng ngàn tỷ tiền đầu
tư. Các phương án đầy tham vọng này sẽ tự lực sinh lời và hoàn trả vốn bằng
cách thu lệ phí sử dụng, chẳng hạn như các “toll road” (xa lộ thu lệ phí) chúng
ta thường thấy ở một số tiểu bang. Đến một lúc nào đó vốn được trả lại đầy đủ sẽ
trở thành tài sản chung và sử dụng miễn phí. Tiền bảo trì sẽ do tiền thuế hay
tiền đóng car license đài thọ.
Cắt thuế cho người dân
Chính sách
thuế liên bang của chính quyền Donald Trump đối với cá nhân sẽ đơn giản chỉ còn
3 mức độ là:
Income Tax Brackets Under the Trump Plan*
|
Ordinary Rate
|
Capital Gains Rate
|
Single Filers
|
Married Joint Filers
|
12%
|
0%
|
$0 to $37,500
|
$0 to $75,000
|
25%
|
15%
|
$37,500 to $112,500
|
$75,000 to $225,000
|
33%
|
20%
|
$112,500+
|
$225,000+
|
So sánh với biểu thuế hiện nay với 7 mức độ khác
nhau:
Nói chung thì
gìới có thu nhập cao (có thu nhập trên $405,100) và trung bình (dưới $75,000) sẽ
được giảm thuế nhiều và có khả năng chính phủ sẽ kém đi một thu nhập thuế đáng
kể. Tuy nhiên vấn đề chính quyền có bị mất thuế hay không vẫn còn là một cuộc
tranh cãi chưa có kết luận vì theo kinh tế gia Laffer, chuyên viên kinh tế của
TT Reagan vấn đề cần lưu ý là hiện trạng kinh tế đang ở phía bên nào của “đường
cong Laffer” (The Laffer Curve)
Giải thích một
cách đơn giản thì:
-Nếu biểu thuế
là 0 thì chính quyền không có đồng nào cả.
-Nếu đóng thuế
100% thì chẳng ai chịu làm ăn nữa vì vô ích chẳng lợi lộc gì cả. Chính quyền
cũng chớt quớc, nada đô la.
-Nếu tình trạng
kinh tế đang nằm ở phía tay trái của đường cong thì tăng thuế sẽ tăng thêm thu
nhập cho chính quyền vì người dân còn vui vẻ chịu được.
-Nếu tình trạng
kinh tế đã vượt qua đỉnh của đường cong Laffer rồi và mức thuế quá cao thì cần
phải giảm thuế để đạt trở lại đỉnh cao nhất.
Đây là chính sách
trọng yếu của chính quyền Ronald Reagan đã chủ trương cắt thuế mạnh nhất trong
lịch sử nước Mỹ nhưng kết quả đã khiến chính quyền liên bang thu được nguồn thuế
từ năm 1980 là $511 tỷ tăng gần gấp đôi là $909 tỷ vào năm 1988.
RÚT HOA KỲ RA KHỎI CÁC THƯƠNG ƯỚC QUỐC
TẾ BẤT CÔNG CHO NƯỚC MỸ
Khác với các
chính quyền tiền nhiệm, Dân Chủ cũng như Cộng Hòa, TT Donald Trump chủ trương đặt
quyền lợi của nước Mỹ lên trên hết trên bình diện quốc tế và tập trung xây dựng
lại một đất nước Hoa Kỳ hùng mạnh trước khi nghĩ đến chuyện can thiệp vào nội bộ
các quốc gia khác. Hoa Kỳ sẽ không đóng vai trò “sen đầm” của thế giới nữa và
các nước khác trên thế giới sẽ phải chịu trách nhiệm và giải quyết các vấn đề của
chính họ trước khi nhờ vả vào Mỹ. Chẳng hạn đối với NATO, Hoa Kỳ sẽ đòi hỏi sự
đóng góp nhiều hơn của các thành viên trong khối này. Đối với SEATO hay các hiệp
định khác cũng vậy. Nhật Bản và Nam Triều Tiên phải gánh vác nhiều hơn vấn đề
quốc phòng của chính họ.
Trên khía cạnh
kinh tế, Donald trump sẽ điều đình lại các thỏa ước kinh tế như TPP, NAFTA, thậm
chí WTO mà ông cho rằng đã quá bất công đối với Hoa Kỳ và làm cho cán cân
thương mãi của Hoa Kỳ bị thâm thủng nặng nề. Những con số cụ thế là hiện nay
hàng năm Hoa Kỳ bị thâm thủng khoảng $500 tỷ khi trao đổi thương mãi với thế giới.
Trích đoạn:
1.
Canada - $576.7 billion traded with a
$15.5 billion deficit.
2.
China - $599.4 billion traded with a
$367 billion deficit.
3.
Mexico - $532.1 billion with a $60.6 billion
deficit.
4.
Japan - $193.6 billion traded with a
$68.6 billion deficit.
5.
Germany - $174.8 billion traded with a
$74.9 billion deficit.
Ngay trong tuần
lễ đầu tiên sau khi nhậm chức, TT Donald trump đã ký sắc lệnh chính thức rút
Hoa Kỳ ra khỏi các cuộc đàm phán trong khuôn khổ TPP. Mục tiêu của chính sách
“cô lập” này là làm sao bảo vệ quyền lợi của Hoa Kỳ khi buôn bán với các nước
khác. Từ nay trở đi Hoa Kỳ sẽ thương thuyết với từng quốc gia một và thiết lập
những thương ước riêng đối với từng quốc gia một. Điều này cũng không khác biệt
với chủ trương của nước Anh khi rút ra khỏi khối liên minh Âu Châu (Brexit).
Nếu thành
công thì kế hoạch này sẽ tiết kiệm được một ngân khoản khổng lồ lâu nay phải sử
dụng để đài thọ và duy trì vai trò “sen đầm” của Hoa Kỳ trên bình diện quốc tế
cũng như sự thiệt hại khi phải nhượng bộ về kinh tế cho các quốc gia khác nhằm
đạt sự ủng hộ của họ, mà rốt cuộc cũng chẳng ích lợi gì bao nhiêu vì càng làm
cho dư luận thế giới ganh ghét nếu không nói là thù ghét Hoa Kỳ hơn. Ví dụ điển
hình là cuộc chiến tại Iraq đã làm cho Hoa Kỳ tiêu tốn hết hơn $2 ngàn tỷ mà kết
quả rất là khiêm tốn.
PHÁT TRIỂN NĂNG LƯỢNG TỰ TÚC
Một trong những
điểm trọng yếu của chính sách kinh tế của TT Donald Trump là đẩy mạnh sự phát
triển về năng lượng nhằm làm cho Hoa Kỳ có khả năng tự túc về năng lượng, tránh
sự lệ thuộc vào dầu hỏa của Trung Đông. Theo các cuộc nghiên cứu thì với trữ lượng
dầu phiến lớn tại Alberta, Canada và các tiểu bang vùng Bắc Trung Mỹ thì viễn ảnh
tự túc về năng lượng của Hoa Kỳ là hiện thực, thậm chí Hoa Kỳ có thể sẽ trở
thành nước xuất cảng dầu hỏa lớn nhất trên thế giới nếu hệ thống ống dẫn dầu
Keystone chạy dọc theo con sông Mississipi được hoàn tất và đưa được dầu thô xuống
các vùng bờ biển Vịnh Mexico.
Vấn đề than
đá sạch (clean coal) nếu được phát triển mạnh mẽ cũng sẽ tạo ra một số công ăn
việc làm cho các tiểu bang sản xuất than đá vùng Đông Hoa Kỳ. Ngoài ra các
chính sách về năng lượng sạch (clean energy) như solar, wind energy để lại từ
thời TT Obama cũng sẽ tiếp tục được khuyến khích.
Sở dĩ những kế
hoạch về dầu hỏa và than đá lâu nay bị cản trở là vì sự chống đối mạnh mẽ của
những tổ chức bảo vệ môi trường từng được sự ủng hộ của các chính quyền thuộc đảng
Dân Chủ. Tuy nhiên gần đây vào tháng 12/2016 nhà tỷ phú Bill Gates (có khuynh
hướng Dân Chủ) đã gặp gỡ TT Donald Trump và đồng ý thành lập một quỹ đầu tư $1
tỷ nhằm nghiên cứu về kỹ thuật năng lượng sạch. Sau cuộc gặp mặt, Bill Gates
còn tuyên bố là Donald Trump sẽ là “cứu tinh” (savior) cho nước Mỹ và có khả
năng trở thành một “JFK” vtrên phương diện sáng tạo.
Ngay cả Al
Gore, cựu Phó Tổng Thống Hoa Kỳ thuộc đảng Dân Chủ, sau khi gặp gỡ với Donald
Trump cũng công nhận cuộc nói chuyện rất bổ ích và họ thành tâm làm việc trên căn
bản những điểm tương đồng với nhau.
Ngày 24 Tháng
Giêng 2016, TT Donald Trump đã ký 2 sắc lệnh quan trọng về vấn đề năng lượng
là:
-Thúc đẩy việc
cho phép dự án Keystone của hãng TransCanada
-Thúc đẩy cấp
giấy phép cho hãng Energy Transfer partners hoàn thành nốt đoạn dang dở của dự
án Dakota Access pipeline
CÁC CHÍNH SÁCH KHÁC HỖ TRỢ CHO VIỆC
PHÁT TRIỂN KINH TẾ
Cắt giảm chi tiêu của chính quyền liên
bang
TT Donald
Trump chủ trương thu nhỏ bộ máy chính quyền liên bang lại với mục đích cắt giảm
thâm thủng ngân sách quốc gia. Với tổng số nợ quốc gia hiện nay là gần $20 ngàn
tỷ, chỉ riêng tiền lãi chi trả là ngốn đi ngân sách một khoản đáng kể hơn $400
tỷ hàng năm https://www.treasurydirect.gov/govt/reports/ir/ir_expense.htm
Đó là nhờ lãi
xuất hiện nay ở mức quá thấp, chứ nếu lãi xuất tăng gấp đôi thì coi như chính
quyền liên bang phải khai phá sản là cái chắc. (Cũng cần biết là chính phủ Hoa
Kỳ có quyền lực tác động vào lãi xuất nhưng cũng chỉ ở mức độ nào đó mà thôi).
Sau 8 năm cầm quyền của TT Obama, mức thâm thủng ngân sách hàng năm đã tăng vọt
từ $161 tỷ (2007) lên đến $587 tỷ (2016)
|
Deficits in billions
|
2007
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
|
$161
|
$458
|
$1,413
|
$1,294
|
$1,295
|
$1,087
|
$679
|
$485
|
$438
|
$587
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lý do nợ nần
chồng chất là do những kế hoạch cứu chữa cuộc khủng hoảng tài chánh năm 2008 và
các chương trình phúc lợi khác nhau mà phía đảng Dân Chủ đặt ra nhằm thực thi đường
lối của đảng là chăm lo đời sống cho dân nghèo như Obamacare, Planned Parenthood,
tăng welfare, food stamps, chương trình dinh dưỡng của Michelle Obama v.v… làm
tốn kém thêm ngân sách nhà nước. Cứ mỗi lần tạo ra một chương trình mới lại phải
tăng thêm nhân viên liên bang để kiểm tra và thực hiện.
Dĩ nhiên việc
xóa bỏ nợ nần một sớm một chiều là vô vọng nhưng ít nhất là TT Donald Trump chủ
trương không tiêu xài hoang phí nữa. Ngày thứ Hai 23 tháng Giêng 2017 vừa qua,
ông đã ký sắc lệnh ngưng tất cả các cuộc thuê mướn nhân viên làm việc cho chính
phủ liên bang ngoại trừ quân đội, kể cả các nhân viên mà chính quyền Obama đã
thu nhận nhưng chưa chính thức nhận nhiệm sở mới.
Lập kế hoạch bãi bỏ Obamacare và tìm
cách thay thế bằng một đạo luật về sức khỏe khác hợp lý hơn
Obamacare đã
chứng tỏ là một sự thất bại đau đớn vì dự trù sẽ làm tiêu tốn ngân sách quốc
gia một khoản là $1.207 ngàn tỷ cho đến năm 2025 mà không hiệu quả bao nhiêu
cho người tiêu thụ do mức đóng hàng tháng quá cao nhưng tiền deductible cũng
cao đến mức gần như không xài được nữa. Thay thế bằng phương pháp nào thì hiện
nay chưa có kế hoạch cụ thể nhưng TT Donald Trump đã ký sắc lệnh cho tiến hành
việc nghiên cứu và loại trừ một số điều khoản bất hợp lý trong đạo luật Obamacare.
Thương thuyết lại với các quốc gia lâu
nay trục lợi trong vấn đề thương mãi với Hoa Kỳ như Trung Cộng, Nhật Bản,
Mexico, Nam triều Tiên, v.v…
Lợi thế mà
phía Hoa Kỳ nắm trong tay là ai cũng muốn bán hàng cho thị trường Mỹ, do đó TT
Donald Trump chủ trương điều đình lại các hiệp thương song phương với từng nước
một làm sao đi đến một sự thỏa thuận đôi bên cùng có lợi, nhất là cán cân trao
đổi thương mãi phải có sự công bằng chứ không thể để tình trạng Hoa Kỳ bị thâm
thủng thương mãi kéo dài mãi mãi được.
Đối tượng ông
nhắm vào trước tiên là China và Mexico (xem biểu đồ ở trên)
Vũ khí Hoa Kỳ
nắm trong tay là hàng rào quan thuế và ông đã chứng tỏ rằng ông có thể ấn định
lãi xuất 35% cho các mặt hàng nhập từ phía Trung Cộng hay Mexico qua bán trong
thị trường Mỹ. Phải chăng vì lý do đó mà nhà tỷ phú Jack Ma (AliBaBa) của Trung
Cộng sau khi gặp gỡ với TT Donald Trump đã tuyên bố là sẽ đầu tư vào thị trường
Mỹ để tạo ra 1 triệu công ăn việc làm mới cho Hoa Kỳ nhằm sản xuất ra hàng hóa
tiêu thụ ngược về thị trường Trung Cộng, ngoài chuyện bán thẳng cho thị trường
Mỹ?
Nhiều nhà phân
tích hồ nghi kế hoạch này nhưng xét cho cùng, nếy thực hiện một cách nghiêm chỉnh
sẽ mang lại lợi ích cho cả hai phía rất nhiều. Alibaba lâu nay bị mang tiếng bán
đồ giả quá nhiều rồi. Nếu sản xuất tại Hoa Kỳ thì chất lượng sẽ được kiểm định
kỹ lưỡng hơn, tác quyền được bảo vệ, thuế má rẻ và Trung Cộng tránh được “chiến
tranh” thương mãi với Hoa Kỳ. Ngược lại thì Hoa Kỳ sẽ tạo được thêm nhiều công ăn
việc làm và kinh tế được thúc đẩy thêm.
KẾT LUẬN
Bản thân
chúng tôi là một người thuộc đảng Cộng Hòa và đã ủng hộ TT Donald Trump từ khi
ông chính thức đại diện cho đảng Cộng Hòa để tranh cử với ứng cử viên Hillary
Clinton của đảng Dân Chủ. Trong suốt thời gian vận động, giống như nhiều đảng
viên Cộng Hòa khác, chúng tôi đã có những lúc hết sức ngán ngẩm với “con gà” của
mình do những lời tuyên bố bạt mạng không nể nang ai cả của ông.
Ngoài ra lại
còn bị sự nhồi sọ của giới truyền thông báo chí gọi là “dòng chính” nhưng thực
tế chỉ là nhóm “quyền lực” thiên tả mệnh danh là “phóng khoáng” (liberal) với
đường lối truyền thông lệch lạc, không trung thực và có dụng ý tác động vào đường
lối chính sách của các chính quyền. Chính nhóm truyền thông này đã làm chúng ta
bị mất nước vào tay Cộng sản. Và đã có không ít những đảng viên Cộng Hòa kỳ cựu
bị ảnh hưởng, thậm chí đến độ bỏ đảng nhảy qua phía Dân Chủ.
TT Donald
Trump là người duy nhất đã dám công khai chỉ mặt và “chửi” thẳng giới truyền thông
báo chí mainstream (CNN, MSNBC, ABC, NBC v.v…) là một “phường bất lương”
(dishonest) và phát minh ra một phương cách truyền thông mới là sử dụng twitter
để thông tin thẳng với quần chúng, vừa nhanh lại vừa có tính cách “bán chính thức,”
linh động để có thể thay đổi phần nào lập trường khi cần thiết. Twitter mà. Đâu
phải do phát ngôn viên chính thức của tòa Bạch Ốc loan báo đâu mà bắt lỗi?
Thái độ của
chúng tôi hết sức dè dặt và đã từng có nhận định “hai chiều” như sau (viết ngày
11-8-2016):
Nếu Donald Trump thắng cử thì đất nước Hoa
Kỳ sẽ đi vào một bước ngoặc quan trọng: Họa hay Phúc?
-Sẽ là Họa nếu quả đúng như giới lãnh đạo định
chế Cộng Hòa nghĩ, Donald Trump chỉ là một loại con buôn chính trị bất tài, cơ
hội chủ nghĩa và chỉ biết nói cho sướng cái miệng. Đến lúc hữu sự hay gặp khó
khăn thì không biết làm gì cả ngoài chuyện sẵn sàng bấm nút cho hỏa tiễn nguyên
tử bay tán loạn…
-Nhưng sẽ là Phúc nếu Donald Trump rốt cục nổi
là một thủ lãnh kiệt xuất, đã biết sử dụng các quân bài yếu kém trong tay, tả
xung hữu đột chống đỡ mọi phía bạn cũng như thù để thắng vẻ vang một cuộc tranh
cử gay go, lúc nào cũng phải lội ngược giòng để đạt được mục đích. Thực hiện nổi
chuyện này thì các khó khăn khác về nội địa nước Mỹ cũng như trên bình diện thế
giới cũng sẽ được Donald Trump giải quyết một cách dễ dàng.
Đối với chúng
tôi thì thời gian tuần lễ vừa qua hết sức quan trọng để đánh giá phần nào về
con người cũng như khả năng của TT Donald Trump. Dĩ nhiên thì ai cũng mong muốn
có một vị Tổng Thống vừa tài giỏi lại vừa đức độ nhưng thử hỏi một ông “thánh”
như vậy, ngoại trừ thánh Gandhi của Ấn Độ, bao nhiêu lâu mới xuất hiện cho nhân
loại? Nước Mỹ đã từng có TT Jimmy Carter (giải thưởng Nobel Hòa Bình 2002) nổi
tiếng là một con người đức độ nhưng thành quả (legacy) của ông để lại quá nhỏ bé
và chỉ đứng trụ nổi một nhiệm kỳ từ 1977 đến 1981.
Nhìn chung thì
tuy chỉ một tuần lễ trôi qua từ khi TT Donald Trump nhậm chức nhưng chúng tôi tạm
hài lòng về những công việc ông đã làm. Kế hoạch “làm cho nước Mỹ hùng mạnh trở
lại” có vẻ khả thi và có tính cách toàn diện, hợp lý. Những vị bộ trưởng ông đã
đề cử cũng tương đối thích hợp, nhất là khi chọn Đại Tướng “Mad Dog” James
Mattis làm bộ trưởng quốc phòng và Đại Tướng John F. Kelly làm bộ trưởng an
ninh nội địa. Cả hai đã được hai phía Dân Chủ và Cộng Hòa bằng lòng một cách
nhanh chóng.
Có
một vị đàn anh bác sĩ đã góp ý như sau: “Theo psychoanalysis thì
TT Donald Trump có thể bị chứng “personality disorder, obsessive/compulsive
traits, megalomania, full of energy,” adrenaline dồi dào (đêm chỉ ngủ có 4
tiếng đồng hồ). Nhưng những nhân tài trên thế giới ngày xưa đều cũng
mắc những chứng đó không ít thì nhiều. Chỉ cần TT Donald Trump biết
chọn và dùng người tài giỏi dám làm, biết sửa sai và nhiều “may mắn”! Napoleon
ngày xưa từng tuyên bố: “Hãy cho tôi những vị tướng nhiều may mắn!” (Give me
lucky generals).
Có một vài
chuyện bên lề chúng tôi nghĩ rằng cũng nên nêu lên đây để rộng đường dư luận hơn:
-Chuyện thứ nhất
là ứng cử viên Hillary Clinton đã quá chủ quan dựa vào truyền thông báo chí sai
lạc, không biết vì vô tình ngu dốt hay cố ý bóp méo sự thật, đã đưa ra biết bao
nhiêu con số thăm dò, lần nào cũng cho rằng bà Hillary Clinton chắc cú sẽ trở
thành Tổng Thống Hoa Kỳ, cho nên bà ta thậm chí đã mua sẵn pháo bông dự trù ăn
mừng chiến thắng một cách huy hoàng. Đối với bà (và nhóm quần thần chung quanh)
thì không bao giờ nghĩ đến chuyện “nhỡ thua thì sao?” Thử hỏi nếu bà là Tổng Thống
quyền lực nhất địa cầu mà mắc bệnh chủ quan thì nước Mỹ và thế giới sẽ đi về đâu?
-Chuyện thứ
hai là thái độ đối xử của TT Donald Trump đối với cựu Thống đốc Mitt Romney, một
đối thủ đã từng “cạn tàu ráo máng” mắng chửi Donald Trump bằng những lời lẽ xấu
xa nhất. Vậy mà sau khi gặp gỡ riêng với Donald Trump, đã thay đổi hoàn toàn
180 độ. Chính bản thân tôi cũng bất ngờ không hiểu bằng cách nào mà TT Donald
Trump đã làm được một điều thu phục nhân tâm thành công y hệt như trong chuyện Xuân
Thu Chiến Quốc của Trung Hoa vậy.
-Chuyện thứ
ba là thái độ mềm dẻo của TT Donald Trump trong vấn đề cấm di dân Hồi giáo nhập
cư vào nước Mỹ. Trong thời gian vận động tranh cử thì ông tuyên bố tạm thời cấm
hết người Hồi giáo không được nhập cư vào Hoa Kỳ cho đến khi nào có khả năng xác
minh được họ không dính líu gì đến khủng bố. Thoạt nghe qua thì có vẻ lạ kỳ nhưng
đối tượng ông nhắm đến là những cử tri bấy lâu nay vẫn mang cảm giác bất ổn đối
với người Hồi giáo.
Cũng cần phải
nói tất cả họ không phải là những người kỳ thị nhưng trên thực tế là tuy người
Hồi giáo vẫn cho họ là một đạo giáo của hòa bình (a religion of peace) nhưng thời
gian gần đây, tất cả những vụ khủng bố giết người hàng loạt đều do người đạo Hồi
khởi xướng. Nỗi lo lắng của cử tri là có thật và lời tuyên bố đó của Donald
Trump đã lthu phục được một số phiếu không nhỏ, cả từ phía cử tri Dân Chủ nữa.
Tuy vậy nhưng
sắc lệnh ông ký ngày 26/1/2017 chỉ giới hạn tạm thời hoãn nhập cư người đến từ
các quốc gia có dính líu đền khủng bố như Syria, Yemen, Sudan, Somalia, Iraq,
Iran và Lybia trong 90 ngày. Còn dân tỵ nạn từ Syria thì tạm hoãn vô hạn định.
Như vậy là ông đã làm hài lòng tất cả mọi nguời trong nước Mỹ.
-Chuyện sau
cùng đáng nói là hầu như tất cả mọi người, dù tài giỏi thông minh đến đâu đi
chăng nữa, cũng không thể đoán trước được các nước cờ mà TT Donald Trump đã
tính toán trước. Những nước cờ này hoàn toàn đầy
tính chính nghĩa và không tà đạo gian xảo chút nào. Cũng có thể do bị nhồi sọ quá nhiều rồi nên không ai nghĩ
ra ông Donald Trump có thể là một người tốt?
Giới truyền
thông thì dĩ nhiên quá kém cỏi, ngoài trừ một vài nhân vật của hệ thống Fox
News như Sean Hannity, Lou Dobbs, thẩm phán Jeanine Pirro là có khả năng nhìn
ra tài năng của Donald Trump từ ngày khởi đầu ông ra tranh cử và đã ủng hộ ông
triệt để cho đến lúc thành công. Bill O’Reilly, Kelly Megin cũng khá giỏi nhưng
đã giữ một thái độ dè dặt hơn.
Nhóm “thủ lĩnh”
của Silicon Valley như Google, Amazon, Facebook, Apple, Tesla, Alphabet,
Microsoft, Intel, IBM, Cisco v.v… trong đó có một số không nhỏ lâu nay vẫn ủng
hộ bà Hillary Clinton thì vô cùng sửng sốt khi nghe Donald Trump tuyên bố trong
buổi gặp gỡ với họ là ông sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất trong quyền hạn của
ông để giúp họ làm ăn. Nếu có khó khăn gì, chẳng hạn về luật lệ nhiêu khê, họ có
quyền gọi điện thoại thẳng với ông mà không cần qua trung gian nào cả. Lại một
chuyện “thần kỳ” theo kiểu ngoại giao thời Xuân Thu Chiến Quốc nữa!
Riêng đối với
cộng đồng người Việt Tỵ nạn Cộng sản trên toàn thế giới thì mang nỗi ưu tư rằng
liệu chính quyền Donald Trump sẽ có thái độ như thế nào đối với Cộng sản Việt
Nam và liệu ông có giúp ích gì được cho công cuộc đấu tranh dành Tự Do Dân Chủ
cho Việt Nam hay không? Hiện nay chúng tôi chưa có điều kiện để kết luận nhưng
có cảm giác là sẽ có thuận lợi!
Yếu tố đầu tiên
là trong thời gian tranh cử ông có nhắc đến Việt Nam và cung cách làm ăn không
lương thiện của Việt Cộng, chỉ muốn hưởng lợi mà không muốn bảo vệ tác quyền các
sản phẩm của Mỹ. Yếu tố thứ hai là ông Donald Trump là một người tín đồ Ki-Tô
giáo và chúng ta sẽ thấy ông đối xử với đám vô thần Cộng sản như thế nào. Xin để
thời gian trả lời vậy.
Nói tóm lại
thì chúng tôi nghĩ rằng thái độ hiện nay tốt nhất là chúng ta cứ để TT Donald
Trump làm việc thử một thời gian xem sao. Nói chung thì nên hi vọng sẽ là Phúc
nhưng cũng sửa soạn nếu là Họa để chúng ta có thể có những thái độ thích hợp hơn
(Hope for the Best but Prepare for the Worst).
Xin cảm ơn sự
chú ý theo dõi của quý vị.
Lý Văn Quý
(viết trong chiều
Giao Thừa 2017)