Bluebonnets trên đảo quốc Iceland.
Đàm Giang biên soạn
Photo: Đàm Giang.
Iceland là một đảo quốc rất đẹp với rất nhiều núi, sông băng, thác nước, những bãi biển cát đen và
những ngọn núi lửa đang hoạt động.
Chính nhờ sự đa dạng về địa hình cùng với những cảnh thiên nhiên độc đáo đã khiến đất nước
băng đảo trở thành điểm đến lý tưởng của đông đảo du khách và những ai
thích chụp hình.
Những địa điểm tuyệt vời của Iceland sẽ nói trong bài viết khác.
Phần bài này người viết chỉ nói đến một loài hoa xanh tím của Iceland. Đó là
bluetbonnet!
Khi máy bay đáp xuống
phi trường quốc tế KEF cách thủ đô Reykjavik cỡ 45 phút lái xe, thì du khách chỉ
thấy toán là đá sỏi khô khan và đường lộ vắng vẻ. Nhưng khi tới gần thủ đô
Reykjavik thì thật là ngạc nhiên khi thấy một loài hoa màu tím xanh xuất hiện
hai bên lộ, và từng khoảng đất rộng mang một màu xanh tím. Nhìn kỹ chút nữa thì
lạ chưa đúng là hoa bluebonnet, loại hoa bluebonnet của Hoa Kỳ và là một loài
hoa đáng yêu được rất nhiều người ưa thích kể cả chụp hình với hoa trong tháng
tư mùa hoa nở rộ khắp nơi trồng nó.
Và từ thủ đô Reyjavik,
người viết đã cùng gia đình theo lộ trình đường vòng Ring road số 1 đi từ
Reykjavik lên tây bắc, lên miền bắc, rồi đông bắc, đông nam, xuống miền nam
Iceland rồi trở lại điểm khởi hành là thủ đô Reykjavik, tất cả những nơi đi
ngang không nhiều thì ít đều có bóng dáng của loài hoa màu xanh tím bluebonnet.
Tại sao hoa bluebonnet
lại phát triển mạnh thế tại Iceland? Qua một số tài liệu thu thập trên các
trang nhà khác nhau và Wikipedia, người viết đã hiểu được tại sao hoa
bluebonnet lại là loài hoa độc tôn độc quyền phát triển tại Iceland. Những hiểu
biết ghi lại dưới đây chỉ có tính cách thỏa trí tò mò của một du khách, không có
thực chứng rõ rệt và cũng không bảo đảm là đúng, nếu có sai nhầm thì người viết
sẽ rất hoan hỷ bổ xung, sửa đổi.
Iceland/ Băng đảo một đảo quốc nằm
giữa vùng biển Greenland và Bắc Đại Tây Dương, phía Tây Bắc vương quốc Anh.
Iceland,
hòn đảo lớn thứ hai ở Bắc Đại Tây Dương (khoảng 103.000 km vuông/ 35.300 dặm vuông ), hoàn toàn là núi lửa và đá basalt. Thời tiết thường lạnh và ẩm ướt, và phủ đầy mây rất thường. Lớp bề mặt chỉ được che phủ một phần với thảm
thực vật, phần còn lại là núi đá, tuyết và sông băng, chiếm trên mười một phần
trăm (11%)
diện tích sinh thái. Các vùng đất ngập nước và các vách đá ven biển đóng vai
trò không gian cho các loài chim thuộc địa. Iceland có sáu mươi mốt khu vực chim quan trọng (61 IBAs) hỗ trợ gần ba trăm loài chim nằm trên
đảo.
Đảo quốc này có khí hậu
giữa các vùng rất tương phản. Nếu như bờ biển phía Nam Iceland thường ấm và ẩm
ướt thì bờ biển phía Bắc khô và lạnh. Những vùng đất thấp trong nội địa vô cùng
khô hạn. Tuyết rơi nhiều hơn ở phía Bắc của Iceland. Trong khi vùng bờ biển
Iceland có khí hậu tương đối ôn hòa thì khu vực cao nguyên trung tâm lại vô
cùng lạnh giá, thường không có người ở.
Hầu hết các thảm thực vật và khu vực nông nghiệp đều nằm ở vùng đất thấp gần bờ biển. Nội địa của đất nước hầu hết là sa mạc bắc cực, với núi, sông băng, núi lửa và thác nước bao phủ gần 12.000 km² hoặc 11,5 phần trăm của đất nước. Iceland có sông băng lớn nhất ở châu Âu, Vatnajökull. Tuy nhiên, khí hậu nóng lên đã dẫn đến các sông băng rút lui. Trong một số trường hợp, một số nhỏ hơn đã tan chảy hoàn toàn. Một số khu vực núi lửa hoạt động mạnh nhất nằm bên dưới các sông băng này để khi phun trào diễn ra, nó dẫn đến lũ lụt và nước lũ tan chảy rất lớn. Những trận lụt này từ lâu đã là một đặc điểm của lịch sử địa chất của Iceland.
Việc thiếu đất rừng gần như hoàn toàn là một đặc điểm nổi bật ở Iceland, cũng như sự cằn cỗi của đảo, do các khu vực rộng lớn không có thảm thực vật hoặc chỉ có một thảm thực vật rất thưa thớt. Dòng dung nham và tro mới từ núi lửa đôi khi bao phủ các khu vực rộng lớn của đất, làm hư hại hoặc phá hủy thảm thực vật trong quá trình này. Thực vật của các khu vực này sinh dưỡng chậm bởi đất mỏng. Các loài thực vật đuợc biết đến là các loài có tên khoa học: Betula nana, Betula pubescens, Salix phylicifolia, Cetraria nivalis, Xanthoria elegans, X. candelaria, Alectoria ochroleuca, Rumex acetosa, Carex chordorrhiza, Carex rostrata, Ranunculus trichophyllus, Angelica archangelica, Ranunculus acris, Geranium silvaticum, Potamogeton filiformis, Erigeron borealis, Achillea millefolium.
Betula pubescens (Betulaceae)
là loài cây birch (bạch dương) sống mạnh và bền bỉ tạo được những khu rừng
birch khá tốt ở vùng miền Bắc như Akureyri, Asbyrgi, phía đông gần Egilsstadir.
Nước cốt cây birch được người địa phương xem là tốt cho mọc tóc, họ gọi loại này
là Birki.
Ngoài những khu có thời
tiết thuận lợi ra, thì những vùng đất không có cây cỏ bị soi mòn trầm trọng, gió
mạnh của đảo và khí hậu khắc nghiệt đã làm hầu hết cây không chống nổi.
Và từ đầu thế kỷ thứ 20, chính quyền đã cố gắng tìm cách giải
quyết vấn nạn đất đá bị soi mòn và phá hủy này, vùng đất chỉ còn cây xanh cỡ
25%.
Và đây là lịch sử của cây
hoa bluebonnet có tên Nootka lupine/Alaskan lupine (lupinus nootkatensis), cây
hoa đã được một nhà thực vật học mang từ Alaska về Iceland vào năm 1945 để reo hạt trên những
vùng đất khô cằn của Iceland.
Chính quyền đã gửi ông Hákon Bjarnason qua Alaska,
3 tháng để thu thập những loại cây cỏ thích hợp để có thể làm đất Iceland được
tốt hơn. Và ngày 3 tháng 11, năm 1945 là ngày chào đời của Nootka lupine trên đất
Iceland.
Khởi thủy trong 30 năm đầu bluebonnet chỉ được cho reo hạt và phát tán trong khu đất chung
quanh gần Reykjavik. Theo ông Giám đốc Dịch vụ Bảo tồn Đất của Iceland Bragason, chỉ bắt đầu
từ năm 1976 thì hạt Lupine/bluebonnet mới bắt đầu đuợc thu hoạch và cho thả vào khu vực
hoang vu trên đảo. Cây hoa lupine này đã hoạt động tuyệt vời và tác dụng như kỹ nghệ làm
phân bón, tạo thảm tím xanh tuyệt vời mà không tốn công sức chi ngoài bỏ một nắm hạt vào
một hố đất, và để nó tự nảy nở phát triển. Cây hoa giúp đất bằng cách biến nitrogen (N2)
thành nitrogen hữu cơ qua những vi khuẩn đặc biệt trong rễ cây hoa. Nhờ thế đất trở nên tốt hơn.
Và nay sau hơn 40 năm, thì Lupine/bluebonnet phát tán quá nhiều, có những ngọn núi phủ kín
một màu tím, phải công nhận là rất ngạc nhiên và đẹp dưới mắt của du khách!
Một số vùng có lupine đã thoái hóa sau 15-20 năm để lại vùng đất màu mỡ cho nhà nông.
Nhưng than ôi, có những vùng lupine mạnh quá, nó đã lấn át và hầu như tiêu diệt tất cả những
cây cỏ nào ở cạnh chúng. Và do đó hiện nay có những nhóm mang danh là bảo vệ đất cho nhà
nông và cần hủy diệt lupine đang cố gắng để làm giảm sự phát triển của lupine trên Iceland.
Và bluebonnet/lupine đã bị sắp vào phân bộ loài cây xâm lấn (invasive species) trên Iceland.
Nay nói về bluebonnet của Texas so sánh với bluebonnet của Iceland.
Hoa bluebonnet của USA nói chung không mạnh như lupine bên Iceland, hoa bên đó chịu đựng
được mưa, nắng gió tháng sáu rất tốt, mọc mạnh và có nơi cao đến 80-100 cm.
Nếu Bluebonnet Texas là cô thiếu nữ mảnh mai yếu đuối thì Nootka lupine bên Iceland là cô lực
sĩ khoẻ mạnh thể thao cùng mình!
Và nếu bạn qua Iceland vào tháng sáu thì bạn sẽ thấy cái đẹp mê hồn của thiên nhiên
và hoa xanh tím cả góc trời của hoa mũ len!
Đàm Giang
No comments:
Post a Comment