Basilica
Cistern.
SVĐG biên soạn.
Cung điện ngầm lòng đất
(Yerebatan Sarayi hay Yerebatan sarcici), hay Basilica Cistern là một cistern lớn nhất trong những
cisterns nằm bên dưới thành phố Constantinople ngày xưa (Istanbul bây giờ) , nó
cách Hagia Sophia phía tây nam cỡ 150 m và được xây dựng vào thế kỷ thứ 6 dưới
sự trị vì của Đế vương Byzantine Justinian. Người ta cũng gọi đó là cung điện
trữ nước vì công dụng chính của nơi này là mang nước sạch vào thành phố cho người
dân dùng.
Cung điện ngầm trữ nước này được xây dựng vào năm 532 sau Công
nguyên, dưới thời Hoàng đế Justinian I. Nó dài 143m, ngang 65m, là bể chứa
khoảng 80,000 mét khối nước.
Toàn phần trần của cung điện
trữ nước khổng lồ này được chống đỡ bởi
336 cột đá lớn, tạo nên những mái vòm đẹp như thấy trong những ngôi giáo đường,
tu viện cổ. Nước sạch được dẫn vào đây qua hai cây cầu dẫn thủy cộng chung dài
20km nối liền vào một hồ trữ nước lộ thiên ở gần bờ Hắc Hải.
Một hệ thống bục gỗ được ráp làm
đường bộ cho khách thăm viếng. Ngày nay, khách có thể nhúng tay vào làn nước phía
dưới hệ thống bục gỗ. Hiên nay nơi này còn là nơi diễn ra các buổi hòa nhạc cổ
điển.
Cung điện nước có 336 cột đá
cao 9m, chia làm 12 dãy mỗi dãy có 8 cột, và nếu tiếp tục đi thì sẽ thấy hai cột
lớn mang tượng đầu Medusa đặt ngược (Medusa là vị nữ thần đầu người tóc rắn,
theo truyền thuyết thần thoại, ai nhìn vào mắt Medusa thì sẽ hóa thành đá). Một
cột có đầu Medusa đặt ngược trên xuống dưới, một cột có đầu Medusa đặt nằm ngang. Lý do tại sao hai đầu Medusa hiện diện cũng không rõ rệt. Lý do tại
sao đặt ngược và đặt nằm ngang đã đuợc giải thích là cho có cùng một chiều cao
cân xứng cho hai cột.
Và theo một huyền thoại khác thì Medusa là một trong
ba quái vật Gorgona, một nữ quái vật của thế giới thần thoại Hy-Lạp. Medusa có
đầu rắn, và có quyền lực biến những ai nhìn vào mắt nữ quái sẽ bị biến thành đá.
Tranh về Gorgona và cả điêu khắc Gorgona
đã được tạc trên những tảng đá lớn và đặt ở vài địa điểm đặc biệt vào thời đó.
Bởi thế mà hai tảng đá đầu của Medusa đã được dùng ở đó chăng?
SVĐG
November 25 2019.