Vọng Cổ 3: Lý Thuyết Căn Bản và Quy luật 6 câu Vọng cổ_Lê Văn Thành _Sóng Việt Đàm Giang

Vọng Cổ
 Lê Văn Thành
Sóng Việt Đàm Giang
(tiếp theo)

Bài 3

 NHỒI LÀ GÌ ? 

 Trong bài VỌNG CỔ 2 chúng tôi có nói sơ qua là sau khi ca sĩ vô chữ Hò (nhịp 16) cùng với nhạc sĩ,  khi khán giả vỗ tay và sân khấu phực đèn màu, thì nhạc sĩ sẽ NHỒI. Trong mp3 câu VC1 đã gửi  các bạn nghe cũng có phần nhồi này.

Trong bài vọng cổ,, 2 câu 1 và 4 gần giống nhau. Và khi thính giả nghe VC cũng chỉ vỗ tay có 2 lần lúc vô nhịp 16 của 2 câu này. Do đó sau câu 1, trong bài này chúng tôi bàn liền đến câu 4.

 Về phương diện kỷ thuật, nhồi có vài đặc điểm sau đây mà chúng ta cần phải biết:

 1/ Có nhiều chọn lựa cách nhồi tùy theo sở thích như các thí dụ dưới đây:

2/ Nhồi là tận cùng của 1 câu và cũng là trường canh bắt đầu của câu kế tiếp (trường canh chung)

3/ Tùy theo cách nhồi nhanh hay chậm mà sẽ quyết định tempo nhanh hay chậm để ca sĩ theo đó mà ca.

4/ Cũng có khi đi thẳng từ câu này qua câu khác mà không cần nhồi (sẽ đề cập về sau này)

VỌNG CỔ CÂU 4

 Sau đây là ký âm câu VC4. Các bạn để ý thì thấy chỉ khác câu VC1 có 4 trường canh cuối cùng.

Ngoài ra cách ký âm cũng thay đổi để khỏi cần tìm note trên cần đàn. Các số đã được ấn định lại như sau:

Những số có  vòng tròn là để chỉ giây đàn số mấy. Những số  không có vòng tròn viết ở trên  các notes là để chỉ bậc thứ mấy  trên cần đàn.

 TÓM TẮT CẤU TẠO và ÂM LUẬT CÂU 1 và CÂU 4:

Khi đặt lời cho vọng cổ phải để ý âm luật sau đây:

 Câu 1: HÒ(16)            HÒ(20)            XÊ(24) XANG (28) CỐNG (32)

Câu 4:  HÒ(16)            HÒ(20)            XÊ(24) XANG (28) HO Ø(32)

 chỉ khác nhau 1 note cuối câu:

            HÒ :     Lời ca phải là dấu HUYỀN

            CỐNG :           Lời ca phải là dấu SẮC mới hay

            Những notes khác có thể du di.

 BA NOTES THEN CHỐT KHI TRÌNH BÀY: Trong bài VC bắt buộc ca sĩ và nhạc sĩ phải vào ăn khớp mấy notes này mới đúng và hay.

 Câu 1 :            HÒ(16)  XÊ(24) (song lang)    CỐNG(32)

Câu 4 : HÒ(16)            XÊ(24) (song lang)   HÒ(32)

 Bài vọng cổ mẫu cho câu  4  VC

(Hò 16, hò 20, xê 24, xang 28, hò 32)

 Xuân trong mùa Ðông

 Chàng ơi...trời hôm nay sao lạnh lẽo

Nhưng sao em không cảm thấy lòng đông giá

Có phải chăng vì hồn em đang được sưởi ấm bởi tình chàng... (Hò 16)

Từ thuở nào năm ấy em đã biết chàng (Hò 20)

Xuân đi, Hè đến, Thu về, Ðông tới

Em vẫn thường nghĩ đến chàng luôn (Xê24)

Lòng em vẫn chan-chứa mối sầu vương

Chàng đã mang lại tình yêu và nguồn sinh khí (Xang 28)

Một tình yêu nhẹ nhàng không điều kiện

Chỉ một không gian vũ trụ chứng kiến mối tình mình (Hò 28)

 Sóng Việt Ðàm Giang

 RAO

 Vì câu 1 và 4 đặc biệt chỉ có từ nhịp 16, cho nên phần đầu (từ 1-15) có thể RAO.

RAO là đàn “ad lib” trong lúc đó ca sĩ “nói lối” cho tới nhịp 16 thì vô cùng 1 lúc vào HÒ.

Phần RAO  có  thể  đàn  1 đoạn ngắn hay dài  tuỳ theo cảm hứng. Sau đây chỉ là một đoạn rao căn bản .Các bạn có thể tự sáng tạo riêng cho mình  1 version riêng.   Chúng tôi sẽ thêm những  versions  khó khăn hơn về sau.

 Vọng cổ câu 3

 Score câu VC 3, XANG giọng kép bắt đầu từ measure 25 trở đi. Phần đầu không có chi thay đổi.

 Vọng Cổ câu 3 mẫu

(Xang 12, Cống 16, Xang 20, Cống 24, Xang 28, Hò 32)

 Buồn Viễn Xứ

Thấm thoắt đã  hơn hăm sáu  năm trường
Ngày tàn thu chợt   buồn nhớ  cố  hương (xang12)

 Non sông cách trở nào có xá  chi nghìn trùng,
Nhớ  nhà, nhớ nước vẫn một lòng son sắt (cống16)

 Cũng chỉ tại những con đường khác biệt
Như trời trăng mưa nắng, đá vàng thau (xang 20)

Khiến ta lang thang nơi đất khách từ thuở đó
Chẳng hề quên mối thâm tình cố quận thân yêu (cống 24)  

  
Nhớ thương quê nhà hai mùa mưa nắng
Có đàn em thơ và mẹ già trông ngóng đợi  chờ (xang 28)  

Ôi ngày đêm khắc khoải tình viễn xứ
Ngàn dặm sơn khê vẫn nhỏ lệ mong ngày về. (hò 32)

Sóng Việt Ðàm Giang
4/24/2002

Vọng Cổ câu 5

 Câu 5: Xề 4, Hò 8, Hò 12, Hò 16, Hò 20, Xê 24, Xang/xê 28, Xề 32

 Phân tích cho câu 5 VC so với toàn thể 6 câu VC:

 -Những  nhịp  quan-trọng : NHỊP 16 ,  NHỊP 24  Song-lang , NHỊP  32 . Ca-sĩ và nha.c-sĩ  phải  vào  cùng  một  lúc  mới  hay.

-Phần  lớn  lời  ngắn  bắt  đầu  ở  NHỊP 16 ,  lời  dài  có  thể  bắt  đầu ở NHỊP 8 , 10 , 12   (đầu , giữa  hoặc cuối).

-NHỊP  16  là  điểm  xuất  phát  cho  những   câu   Vọng cổ  có  HÒ 16 và HÒ 20 đi  liền như   câu  1 , 2 , 4 , 5  vì   từ  nhịp  16  trở  đi , những  câu  này đi  theo một TEMPO  giống  hệt  nhau  và  thuờng  là  rất  mùi!

-XỀ 32 (câu 5); dấu  huyền  .

-Từ NHỊP  4  cho đến  NHỊP 16  thuờng  là  nhạc  đệm  độc  tấu . Ca-sĩ  sẽ chọn  phải  vào  ở  dâu  và nhịp  nào , tùy  lời  ca  dài  hay  ngắn , hoặc  theo chỉ  dẫn  của  nhạc sĩ .

ÐỘNG  TỪ  XUỐNG  XỀ khác  với  cách  gọi  thông  thuờng (theo  ông  Cam-văn- Công ):

-Hai  notes  XỀ  rất  đặc  biệt   nằm  ở  NHỊP 32 (câu 5) và NHỊP 24  (câu 6) .

LỜI  CA  (dấu  huyền)  đi  XUỐNG  rất  đặc  biệt  khác  với  dấu  huyền của  note HÒ  : note LA  (diapason)

XỀ =  note Mi  nằm  trên  dòng  duới  cùng  của  PORTEÉ .

MỘT THÍ DỤ cho LỜI CA VỌNG CỔ câu 5

Một Ðóa Hoa Quỳnh

 Trời vào đêm trong trăng mờ huyền ảo  

Ðâu đó mơ hồ thoảng tiếng nhạc thiết tha, 

Tao nhân thanh thản một chung trà thơm ngát 

Ðang chờ mong nàng tiên nữ giáng trần (hò -16)

 Hương ngạt ngào hoa chỉ nở một lần (hò-20 )

 Ðắm lòng nguời Quỳnh hoa phô muôn sắc  

Ðêm chưa tàn sao đã vội chia tay? (Xê-24)

 Quỳnh ơi, mặc lời than đời Quỳnh ngắn ngủi, 

Ta tự hỏi chắc gì Quỳnh đà tiếc nuối (Xê-28) 

 Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt  

Còn hơn ta quay quắt một kiếp nguời. (Xề-32)

 Sóng Việt Ðàm Giang  (5/27/2002)

Vọng Cổ câu 6

 Ðặc biệt  XỀ 24 ( SL)  dấu huyền , giống  Xề 32 của câu  5

Chú ý : đây là  Song-Lang DUY  NHẤT  có dấu huyền trong  6 câu Vọng-cổ

Những SL nhịp 24 của  các câu khác  LUÔN LUÔN KHÔNG  CÓ DẤU !!!

Trong VC câu 6 nhịp  CỐNG 16 không bắc buộc phải là dấu sắc

cống 16 có thể dùng dầu HUYỀN, tốt nhất và dễ  xoay xở là  KHÔNG DẤU

Ðặc biệt KHÔNG DẤU trong HO Ø32 của VC câu 6

(tất cả các câu khác HO Ø16-Ho ø20-HO Ø32 phải là dấu huyền). 

Thí dụ bài VC câu 6

(Xang 12, Cống 16, Xang 20, Xề 24, Xê 28, Hò 32)

Một Ðóa Hoa Quỳnh

 Trời vào đêm trong trăng mờ huyền ảo,

Ðâu đó mơ hồ thoảng tiếng nhạc thiết tha. (xang-12)

Tao nhân thanh thản một chung trà thơm ngát,                                    

 Ðang chờ mong nàng tiên nữ giáng trần... (Cống-16)

Ðắm lòng nguời Quỳnh hoa phô muôn sắc.

Huơng ngạt ngào cõi mộng ru hồn ta. (Xang-20)

Nhưng đời hoa sao bất công ngắn ngủi .

Ai ngắm Quỳnh không luống những ngậm ngùi. (Xề-24)

 Quỳnh ơi ,mặc lời than đời Quỳnh ngắn ngủi,

Ta tự hỏi chắc gì Quỳnh đà tiếc nuối? (Xê-28) 

 Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt,

Phải chăng Quỳnh đã sống trọn vẹn hơn ta? (Hò- 32)

Sóng ViệtÐàm-Giang

còn tiếp...