Giải Nobel Y khoa 2015 đã được thông báo ngày 5 tháng 10, 2015.
Sau đây là tổng hợp một số tin thu thập trên internet và những trang nhà khác nhau.
SVĐG
Ba người cùng thắng giải Nobel Y
Khoa 2015
(VienDongDaily.Com - 05/10/2015)
STOCKHOLM - Một nữ khoa học gia Trung Hoa đã nhờ đọc
lại các bản văn cổ mà khám phá ra một loại thuốc rất công hiệu trị bệnh sốt
rét. Hôm thứ Hai, bà chia sẻ giải thưởng Nobel Y Khoa với hai nhà nghiên cứu Mỹ
và Nhật Bản. Hai người này cũng có những khám phá nâng cao sự hy vọng của nhân
loại trong nỗ lực loại trừ những bệnh nhiệt đới khác.
Bà Tu Youyou (Đồ U U) là người Trung Quốc đầu tiên đoạt giải thưởng y khoa này. Bà sẽ chia sẻ giải thưởng 8 triệu kronor Thụy Điển (khoảng $960,000 Mỹ kim) với nhà vi sinh vật người Nhật Satoshi Omura, và ông William Campbell, một khoa học gia người Mỹ gốc Ái Nhĩ Lan.
Bà Tu đã có công khám phá ra chất artemisinin (thanh hao tố, được chiết suất từ cây thanh hao hoa vàng). Hiện nay loại loại thuốc này là thứ dược phẩm hàng đầu điều trị bệnh sốt rét, cứu mạng hàng triệu người trên toàn thế giới. Lấy cảm hứng từ y học cổ truyền Trung Quốc, bà đã khám phá ra artemisinin, trong khi làm việc trên một dự án bệnh sốt rét trong quân đội Trung Quốc.
Omura và Campbell phát hiện ra một chất thuốc khác là avermectin. Những sản phẩm dẫn xuất từ chất này chống lại chứng mù mắt sông (Onchocerciasis) và bệnh giun chỉ bạch huyết (Lymphatic filariasis). Những chứng bệnh này được gây ra bởi các ký sinh trùng, và ảnh hưởng đến hàng triệu người ở Phi Châu và Á Châu.
Ủy Ban Nobel cho biết những người thắng giải đã đem lại cho nhân loại các dụng cụ mạnh mẽ để chống lại những chứng bệnh gây suy nhược. Cả ba người đều ở tuổi 80, và đã làm những bước đột phá của họ trong thập niên 1970 và thập niên 80.
Bà Tu Youyou (Đồ U U) là người Trung Quốc đầu tiên đoạt giải thưởng y khoa này. Bà sẽ chia sẻ giải thưởng 8 triệu kronor Thụy Điển (khoảng $960,000 Mỹ kim) với nhà vi sinh vật người Nhật Satoshi Omura, và ông William Campbell, một khoa học gia người Mỹ gốc Ái Nhĩ Lan.
Bà Tu đã có công khám phá ra chất artemisinin (thanh hao tố, được chiết suất từ cây thanh hao hoa vàng). Hiện nay loại loại thuốc này là thứ dược phẩm hàng đầu điều trị bệnh sốt rét, cứu mạng hàng triệu người trên toàn thế giới. Lấy cảm hứng từ y học cổ truyền Trung Quốc, bà đã khám phá ra artemisinin, trong khi làm việc trên một dự án bệnh sốt rét trong quân đội Trung Quốc.
Omura và Campbell phát hiện ra một chất thuốc khác là avermectin. Những sản phẩm dẫn xuất từ chất này chống lại chứng mù mắt sông (Onchocerciasis) và bệnh giun chỉ bạch huyết (Lymphatic filariasis). Những chứng bệnh này được gây ra bởi các ký sinh trùng, và ảnh hưởng đến hàng triệu người ở Phi Châu và Á Châu.
Ủy Ban Nobel cho biết những người thắng giải đã đem lại cho nhân loại các dụng cụ mạnh mẽ để chống lại những chứng bệnh gây suy nhược. Cả ba người đều ở tuổi 80, và đã làm những bước đột phá của họ trong thập niên 1970 và thập niên 80.
Ủy Ban Nobel nói, “Những hệ quả về mặt cải thiện sức
khỏe con người và làm giảm đau khổ là không thể đo lường hết được.”
Campbell, 85 tuổi, là một nhà nghiên cứu danh dự tại viện đại học Drew University ở Madison, New Jersey. Ông làm khám phá chính của ông trong năm 1975, khi đang làm việc tại công ty dược phẩm Merck.
Omura, 80 tuổi, là một giáo sư danh dự tại Đại Học Kitasato ở Nhật Bản, đến từ huyện Yamanashi ở miền trung Nhật Bản. Ông tự hỏi liệu ông có xứng đáng với giải thưởng ấy không.
Omura nói với đài truyền hình NHK của Nhật Bản, “Tôi đã học được rất nhiều từ các vi sinh vật, và tôi đã cậy nhờ vào chúng. Vì vậy chắc tôi sẽ trao giải thưởng ấy cho các vi sinh vật.”
Làm việc trong năm 1970, Omura cô lập những dòng mới của vi khuẩn Streptomyces, và cấy nuôi chúng, để chúng có thể được phân tích về tác động của chúng chống lại các vi sinh vật có hại, theo Ủy Ban Nobel cho biết.
Omura nói rằng dòng quan trọng ấy đã được tìm thấy trong một mẫu đất lấy từ một sân golf ở gần Tokyo. Ông cho biết ông luôn luôn mang theo một túi nhựa trong ví của ông, để có thể thu thập các mẫu đất.
Bà Tu, 84 tuổi, là một nhà nghiên cứu tại Hàn Lâm Viện Y Học Trung Quốc. Là một nhà nghiên cứu trẻ, bà đã được tuyển mộ để làm việc trên một dự án quân sự trong năm 1969, nhằm tìm thuốc trị sốt rét.
Bà quay sang thuốc thảo dược để khám phá ra một chất thuốc mới trị bệnh sốt rét, được chiết suất từ cây thanh hao hoa vàng (sweet wormwood). Chất đó là artemisinin, rất công hiệu để chống lại bệnh sốt rét. Căn bệnh này gia tăng trong thập niên 1960, theo Ủy Ban Nobel cho biết.
Sốt rét là một bệnh được truyền qua muỗi, vẫn giết chết khoảng 500,000 người mỗi năm. Tác động của artemesinin rất sâu đậm. Thuốc này được sử dụng hết sức rộng rãi trên toàn thế giới, đến nỗi có một nguy cơ xảy ra những vấn đề về sức đề kháng.
Campbell, 85 tuổi, là một nhà nghiên cứu danh dự tại viện đại học Drew University ở Madison, New Jersey. Ông làm khám phá chính của ông trong năm 1975, khi đang làm việc tại công ty dược phẩm Merck.
Omura, 80 tuổi, là một giáo sư danh dự tại Đại Học Kitasato ở Nhật Bản, đến từ huyện Yamanashi ở miền trung Nhật Bản. Ông tự hỏi liệu ông có xứng đáng với giải thưởng ấy không.
Omura nói với đài truyền hình NHK của Nhật Bản, “Tôi đã học được rất nhiều từ các vi sinh vật, và tôi đã cậy nhờ vào chúng. Vì vậy chắc tôi sẽ trao giải thưởng ấy cho các vi sinh vật.”
Làm việc trong năm 1970, Omura cô lập những dòng mới của vi khuẩn Streptomyces, và cấy nuôi chúng, để chúng có thể được phân tích về tác động của chúng chống lại các vi sinh vật có hại, theo Ủy Ban Nobel cho biết.
Omura nói rằng dòng quan trọng ấy đã được tìm thấy trong một mẫu đất lấy từ một sân golf ở gần Tokyo. Ông cho biết ông luôn luôn mang theo một túi nhựa trong ví của ông, để có thể thu thập các mẫu đất.
Bà Tu, 84 tuổi, là một nhà nghiên cứu tại Hàn Lâm Viện Y Học Trung Quốc. Là một nhà nghiên cứu trẻ, bà đã được tuyển mộ để làm việc trên một dự án quân sự trong năm 1969, nhằm tìm thuốc trị sốt rét.
Bà quay sang thuốc thảo dược để khám phá ra một chất thuốc mới trị bệnh sốt rét, được chiết suất từ cây thanh hao hoa vàng (sweet wormwood). Chất đó là artemisinin, rất công hiệu để chống lại bệnh sốt rét. Căn bệnh này gia tăng trong thập niên 1960, theo Ủy Ban Nobel cho biết.
Sốt rét là một bệnh được truyền qua muỗi, vẫn giết chết khoảng 500,000 người mỗi năm. Tác động của artemesinin rất sâu đậm. Thuốc này được sử dụng hết sức rộng rãi trên toàn thế giới, đến nỗi có một nguy cơ xảy ra những vấn đề về sức đề kháng.
WHO cho biết sức đề kháng chống lại artemisinin đã
được xác nhận tại Cam Bốt, Lào, Miến Điện, Thái Lan và Việt Nam.
Bên cạnh giải thưởng tiền mặt, mỗi người thắng giải cũng lãnh một văn bằng và một huy chương vàng, tại lễ trao giải thưởng hàng năm vào ngày 10 tháng 12, ngày kỷ niệm người sáng lập giải thưởng là Alfred Nobel qua đời.
Bên cạnh giải thưởng tiền mặt, mỗi người thắng giải cũng lãnh một văn bằng và một huy chương vàng, tại lễ trao giải thưởng hàng năm vào ngày 10 tháng 12, ngày kỷ niệm người sáng lập giải thưởng là Alfred Nobel qua đời.
*
Cuối cùng, giáo sư Tu đã tìm thấy
một bài thuốc từ những năm 340 trước Công nguyên và bà cho rằng có thể kỹ thuật
sắc thuốc ở nhiệt độ cao mà người xưa sử dụng có thể đã phá hủy các hoạt chất
trong thuốc.
Khi đó, bà thử dùng phương pháp
trích hóa chất ở nhiệt độ thấp hơn và phát hiện rằng nó có tác dụng tiêu diệt
ký sinh trùng sốt rét ở chuột và khỉ.
Sau khi tiếp tục tinh chế và thử nghiệm riêng các phân tử thuốc (được đặt tên là artemisinin), bà xác định có thể dùng nó để tiêu diệt ký sinh trùng ở người một cách an toàn. Dù vậy, do một số điều kiện khách quan nên vào thời điểm bấy giờ bà không thể thiết lập các thử nghiệm an toàn trên người. Và để nghiên cứu, giáo sư Tu và các đồng nghiệp đã dùng chính cơ thể họ để thử thuốc.
Hiện tại người ta vẫn chưa công bố cơ chế hoạt động của artemisinin. Có thể, nó đã tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét ở thời điểm đầu trong chu kỳ sống của nó, từ đó nhanh chóng làm giảm số lượng ký sinh trùng bên trong máu của bệnh nhân.
Sau khi tiếp tục tinh chế và thử nghiệm riêng các phân tử thuốc (được đặt tên là artemisinin), bà xác định có thể dùng nó để tiêu diệt ký sinh trùng ở người một cách an toàn. Dù vậy, do một số điều kiện khách quan nên vào thời điểm bấy giờ bà không thể thiết lập các thử nghiệm an toàn trên người. Và để nghiên cứu, giáo sư Tu và các đồng nghiệp đã dùng chính cơ thể họ để thử thuốc.
Hiện tại người ta vẫn chưa công bố cơ chế hoạt động của artemisinin. Có thể, nó đã tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét ở thời điểm đầu trong chu kỳ sống của nó, từ đó nhanh chóng làm giảm số lượng ký sinh trùng bên trong máu của bệnh nhân.
Bằng cách kết hợp artemisinin với
các loại thuốc điều trị sốt rét khác, các bác sĩ có thể tiêu diệt ký sinh
trùng, giúp giảm tỷ lệ tử vong ở các bệnh nhân sốt rét xuống gần như một nửa từ
năm 2000 đến 2013.
*
Tháng 4/1971, xuất phát từ một bài thuốc được viết từ
1.700 năm trước, bà Đồ cuối cùng đã tìm ra thuốc artemisinin từ cây ngải tây
trong cuộc thử nghiệm thứ 191 của mình.
“Người
Trung Quốc gọi tôi là “nhà khoa học ba không”: không bằng tiến sĩ, không có
kinh nghiệm ở nước ngoài, không có chức danh do Viện Khoa học và Viện Kỹ thuật
Trung Quốc trao. Nhưng đôi khi ai đó có thể làm việc tốt hơn khi không có những
điều này,” bà Đồ nói.
*
Thông cáo của Ủy Ban cho hay Giải Nobel Y học 2015 chia đều
cho 2 công trình nghiên cứu:
|
Phần nửa giải còn lại được trao cho bà Youyou Tu (Đồ U U- Trung quốc) người chế tạo thuốc artemisinin, với liệu pháp điều trị sốt rét từ thảo dược cổ truyền giúp giảm bớt số người chết vì bệnh sốt rét (Malaria).
Ông William Campbell hiện đang giảng dậy ở Đại Học Drew tại Hoa Kỳ, ông Satoshi Omura là giáo sư của Đại Học Kitasato ở Tokyo, Nhật bản, và bà Youyou Tu đang làm việc cho Viện Nghiên Cứu Y Học Cổ Truyền Quốc Gia tại Bắc Kinh.
*
02:28-06/10/2015
Tiasang.com.vn
“Bà lang” Trung Quốc 85 tuổi nhận một nửa giải Nobel Y học 2015
“Bà lang” Trung Quốc 85 tuổi nhận một nửa giải Nobel Y học 2015
Nguyễn Hải Hoành
|
Lần đầu tiên một công dân nước CHND
Trung Hoa được trao giải Nobel khoa học, hơn nữa người đoạt giải thưởng khoa
học cao quý này lại là phụ nữ.
Mùa giải Nobel năm nay mở đầu bằng
việc công bố giải Nobel Y học vào 11h30 ngày 5/10/2015 tại thủ đô Stockholm,
Thụy Điển, tức 16h30 cùng ngày giờ Hà Nội. Theo đó, bà Youyou Tu (Trung Quốc)
nhận một nửa giải thưởng, phần còn lại chia đều cho hai ông William C. Campbell
(Ireland) và Satoshi Ōmura (Nhật).
Ủy ban Nobel cho biết, Campbell và Omura được vinh danh nhờ các phát hiện liên quan tới phương pháp điều trị mới các bệnh nhiễm trùng gây ra bởi giun chỉ ký sinh, trong khi bà Youyou Tu được tôn vinh nhờ những phát hiện liên quan tới một phương pháp điều trị mới bệnh sốt rét.
Tin này lập tức làm dư luận Trung Quốc dậy sóng, bởi lẽ đây là lần đầu tiên sau nhiều năm chờ đợi, một công dân nước CHND Trung Hoa được trao giải Nobel khoa học, hơn nữa người đoạt giải thưởng khoa học cao quý nhất lại là phụ nữ.
Thảo dược Trung Y kết hợp công nghệ hiện đại
Điều thú vị chưa mấy người biết là nhà dược học Youyou Tu chưa hề có học vị tiến sĩ, mấy lần dự bỏ phiếu bầu làm viện sĩ đều bị trượt, và công trình nghiên cứu của bà hoàn toàn thực hiện trong nước, không có yếu tố nước ngoài.
Ủy ban Nobel cho biết những bệnh do ký sinh trùng gây ra đã gây khó khăn cho loài người suốt mấy nghìn năm qua, trở thành vấn đề sức khỏe lớn có tính toàn cầu.
Bà Juleen Zierath, Chủ tịch Ủy ban Nobel Y học, phát biểu: “Nhà khoa học nữ Trung Quốc Youyou Tu đã chiết xuất được chất Artemisinin dùng để điều trị bệnh sốt rét. Điều đó chứng tỏ thảo dược Trung Y truyền thống của Trung Quốc cũng có thể đem lại những gợi ý mới cho các nhà khoa học.” Bà Zierath nói, nhờ kết hợp công nghệ chiết xuất hiện đại với y học hiện đại, thảo dược Trung Y đã lập được thành tựu “rất xuất sắc” về chữa bệnh.
Thập niên 1960-1970, trong điều kiện cực kỳ gian khổ, nhóm nghiên cứu Youyou Tu đã nghiên cứu cách điều trị bệnh sốt rét. Họ lấy cảm hứng từ các thư tịch y dược cổ điển Trung Y, như “Trửu hậu bị cấp phương”, dẫn đầu phát hiện chất Thanh Hao (青蒿素, Artemisinin), sáng tạo phương pháp mới điều trị sốt rét. Hàng trăm triệu người dân trên thế giới đã được hưởng lợi ích từ “Thần dược Trung Quốc” này. Tổ chức Y tế thế giới WHO đã đưa Artemisinin và các dược phẩm liên quan vào danh mục dược phẩm cơ bản.
Youyou Tu có rất ít bài báo đăng trên các tạp chí khoa học quốc tế. Luận văn gần đây nhất của bà là bài “Phát hiện chất Thanh Hao – món quà tặng của y dược Trung Hoa” đăng trên nguyệt san khoa học nổi tiếng “Nature”, hiện nay Trung Quốc vẫn chưa có bản dịch bài này.
Bài báo viết : “Tôi suốt đời tham gia nghiên cứu thảo dược Trung Quốc ở Viện Khoa học Y học Trung Quốc. Từ năm 1959 đến 1962, tôi tham gia lớp đào tạo Trung Y dành cho các bác sĩ biết Tây Y, điều đó đã dẫn tôi đến với kho tàng quý báu của thảo dược Trung Quốc.”
Năm 1967, Trung Quốc khởi động Dự án 523 toàn dân chống sốt rét. “Chúng tôi đã điều tra hơn 2.000 loại thuốc thảo dược, chọn ra 640 bài thuốc có thể chữa sốt rét. Cuối cùng, từ 200 loại thảo dược, đã chiết xuất được 380 chất dùng để thí nghiệm chống sốt rét trên chuột bạch, nhưng tiến triển không thuận lợi.”
“Bài thuốc của Cát Hồng葛洪 đời Tây Tấn [năm 265-317] đã đem lại cảm hứng cho tôi. Ngày 4/10/1971, lần đầu tiên tôi thành công dùng Ether có điểm sôi thấp chiết xuất được chất Thanh Hao, sau đó khi đưa vào làm thí nghiệm, chúng tôi quan sát thấy chất này có tỷ suất ức chế vi trùng sốt rét đạt 100%. Đây là bước ngoặt giải quyết vấn đề, nó chỉ xuất hiện sau 190 lần thất bại.”
“Chất Thanh Hao đã hoàn toàn thành công khi thí nghiệm điều trị sốt rét trên động vật, như vậy khi tác dụng lên cơ thể loài người, liệu có an toàn hay không ? Để xác định vấn đề này một cách nhanh nhất, tôi và các đồng nghiệp đã dũng cảm xung phong làm người tình nguyện đầu tiên thử nghiệm ngay trên cơ thể mình. Đây là biện pháp duy nhất để mọi người tin rằng dùng thảo dược có thể chữa được bệnh sốt rét, vì hồi ấy còn chưa có quy trình đánh giá hiệu quả lâm sàng và tính an toàn của dược phẩm.”
“Sau khi thí nghiệm thành công trên cơ thể mình, nhóm dự án chúng tôi xuống thâm nhập vùng Hải Nam làm khảo sát thực địa. Chúng tôi thử dùng thuốc cho 21 bệnh nhân sốt rét và phát hiện chất Thanh Hao có hiệu quả lâm sàng kỳ diệu bất ngờ trong điều trị bệnh này.”
“Nhà khoa học ba không”
Youyou Tu, chữ Hán viết là 屠呦呦, đọc theo âm Hán-Việt, tức âm chữ Nho, là Đồ U U. Cái tên U U có nguồn gốc từ câu “U U lộc minh, thực dã chi hao “呦呦鹿鸣，食野之蒿”“ trong sách “Kinh Thi 诗经» . Chữ Hao 蒿 chính là Thanh Hao 青蒿. Người cha đặt tên cho con gái mà đâu có nghĩ tới việc sau này con mình sẽ kết mối duyên bền chặt với cây Thanh Hao.
Đồ U U sinh ngày 30/12/1930, hiện là nhà dược học nổi tiếng Trung Quốc, Nghiên cứu viên suốt đời kiêm Nghiên cứu viên đứng đầu của Viện Nghiên cứu Trung Y Trung Quốc, Chủ nhiệm Trung tâm nghiên cứu chất Thanh Hao. Năm 1980 bà được mời làm thầy hướng dẫn nghiên cứu sinh thạc sĩ, năm 2001 hướng dẫn nghiên cứu sinh tiến sĩ. Cống hiến đột phá của bà là sáng chế ra loại thuốc mới chữa bệnh sốt rét – Artemisinin và Dihydroartemisinine 青蒿素和双氢青蒿素.
Tháng 9/2011, bà được trao Giải Nghiên cứu y học lâm sàng Lasker (Lasker~DeBakey Clinical Medical Research Award), giải thưởng được coi là cái “phong vũ biểu” của giải Nobel Y học tương lai. Đây là giải thưởng cao nhất cấp thế giới mà giới y học Trung Quốc từng giành được. Thông báo trao giải viết : Bà Youyou Tu được trao giải Lasker “vì đã phát hiện ra chất Thanh Hao, một dược phẩm điều trị sốt rét từng cứu được hàng triệu mạng người trên toàn cầu, đặc biệt tại các nước đang phát triển”.
Vì không có học vị tiến sĩ cùng học hàm viện sĩ cũng như không nghiên cứu ở nước ngoài, báo chí Trung Quốc gọi đùa bà là “nhà khoa học ba không”. Từ trước tới nay, toàn bộ người Hoa từng được trao giải Nobel khoa học đều có quốc tịch nước ngoài, có học vị tiến sĩ trở lên và đều nghiên cứu ở phương Tây.
Nguồn :
- http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2015/
The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2015
- http://society.huanqiu.com/shrd/2015-10/7694333.html 屠呦呦获诺奖：西晋葛洪的处方给了我灵感2015-10-06 02:55:00综合武汉晚报
- http://www.laskerfoundation.org/awards/2011_c_description.htm Lasker~DeBakey Clinical Medical Research Award
Ủy ban Nobel cho biết, Campbell và Omura được vinh danh nhờ các phát hiện liên quan tới phương pháp điều trị mới các bệnh nhiễm trùng gây ra bởi giun chỉ ký sinh, trong khi bà Youyou Tu được tôn vinh nhờ những phát hiện liên quan tới một phương pháp điều trị mới bệnh sốt rét.
Tin này lập tức làm dư luận Trung Quốc dậy sóng, bởi lẽ đây là lần đầu tiên sau nhiều năm chờ đợi, một công dân nước CHND Trung Hoa được trao giải Nobel khoa học, hơn nữa người đoạt giải thưởng khoa học cao quý nhất lại là phụ nữ.
Thảo dược Trung Y kết hợp công nghệ hiện đại
Điều thú vị chưa mấy người biết là nhà dược học Youyou Tu chưa hề có học vị tiến sĩ, mấy lần dự bỏ phiếu bầu làm viện sĩ đều bị trượt, và công trình nghiên cứu của bà hoàn toàn thực hiện trong nước, không có yếu tố nước ngoài.
Ủy ban Nobel cho biết những bệnh do ký sinh trùng gây ra đã gây khó khăn cho loài người suốt mấy nghìn năm qua, trở thành vấn đề sức khỏe lớn có tính toàn cầu.
Bà Juleen Zierath, Chủ tịch Ủy ban Nobel Y học, phát biểu: “Nhà khoa học nữ Trung Quốc Youyou Tu đã chiết xuất được chất Artemisinin dùng để điều trị bệnh sốt rét. Điều đó chứng tỏ thảo dược Trung Y truyền thống của Trung Quốc cũng có thể đem lại những gợi ý mới cho các nhà khoa học.” Bà Zierath nói, nhờ kết hợp công nghệ chiết xuất hiện đại với y học hiện đại, thảo dược Trung Y đã lập được thành tựu “rất xuất sắc” về chữa bệnh.
Thập niên 1960-1970, trong điều kiện cực kỳ gian khổ, nhóm nghiên cứu Youyou Tu đã nghiên cứu cách điều trị bệnh sốt rét. Họ lấy cảm hứng từ các thư tịch y dược cổ điển Trung Y, như “Trửu hậu bị cấp phương”, dẫn đầu phát hiện chất Thanh Hao (青蒿素, Artemisinin), sáng tạo phương pháp mới điều trị sốt rét. Hàng trăm triệu người dân trên thế giới đã được hưởng lợi ích từ “Thần dược Trung Quốc” này. Tổ chức Y tế thế giới WHO đã đưa Artemisinin và các dược phẩm liên quan vào danh mục dược phẩm cơ bản.
Youyou Tu có rất ít bài báo đăng trên các tạp chí khoa học quốc tế. Luận văn gần đây nhất của bà là bài “Phát hiện chất Thanh Hao – món quà tặng của y dược Trung Hoa” đăng trên nguyệt san khoa học nổi tiếng “Nature”, hiện nay Trung Quốc vẫn chưa có bản dịch bài này.
Bài báo viết : “Tôi suốt đời tham gia nghiên cứu thảo dược Trung Quốc ở Viện Khoa học Y học Trung Quốc. Từ năm 1959 đến 1962, tôi tham gia lớp đào tạo Trung Y dành cho các bác sĩ biết Tây Y, điều đó đã dẫn tôi đến với kho tàng quý báu của thảo dược Trung Quốc.”
Năm 1967, Trung Quốc khởi động Dự án 523 toàn dân chống sốt rét. “Chúng tôi đã điều tra hơn 2.000 loại thuốc thảo dược, chọn ra 640 bài thuốc có thể chữa sốt rét. Cuối cùng, từ 200 loại thảo dược, đã chiết xuất được 380 chất dùng để thí nghiệm chống sốt rét trên chuột bạch, nhưng tiến triển không thuận lợi.”
“Bài thuốc của Cát Hồng葛洪 đời Tây Tấn [năm 265-317] đã đem lại cảm hứng cho tôi. Ngày 4/10/1971, lần đầu tiên tôi thành công dùng Ether có điểm sôi thấp chiết xuất được chất Thanh Hao, sau đó khi đưa vào làm thí nghiệm, chúng tôi quan sát thấy chất này có tỷ suất ức chế vi trùng sốt rét đạt 100%. Đây là bước ngoặt giải quyết vấn đề, nó chỉ xuất hiện sau 190 lần thất bại.”
“Chất Thanh Hao đã hoàn toàn thành công khi thí nghiệm điều trị sốt rét trên động vật, như vậy khi tác dụng lên cơ thể loài người, liệu có an toàn hay không ? Để xác định vấn đề này một cách nhanh nhất, tôi và các đồng nghiệp đã dũng cảm xung phong làm người tình nguyện đầu tiên thử nghiệm ngay trên cơ thể mình. Đây là biện pháp duy nhất để mọi người tin rằng dùng thảo dược có thể chữa được bệnh sốt rét, vì hồi ấy còn chưa có quy trình đánh giá hiệu quả lâm sàng và tính an toàn của dược phẩm.”
“Sau khi thí nghiệm thành công trên cơ thể mình, nhóm dự án chúng tôi xuống thâm nhập vùng Hải Nam làm khảo sát thực địa. Chúng tôi thử dùng thuốc cho 21 bệnh nhân sốt rét và phát hiện chất Thanh Hao có hiệu quả lâm sàng kỳ diệu bất ngờ trong điều trị bệnh này.”
“Nhà khoa học ba không”
Youyou Tu, chữ Hán viết là 屠呦呦, đọc theo âm Hán-Việt, tức âm chữ Nho, là Đồ U U. Cái tên U U có nguồn gốc từ câu “U U lộc minh, thực dã chi hao “呦呦鹿鸣，食野之蒿”“ trong sách “Kinh Thi 诗经» . Chữ Hao 蒿 chính là Thanh Hao 青蒿. Người cha đặt tên cho con gái mà đâu có nghĩ tới việc sau này con mình sẽ kết mối duyên bền chặt với cây Thanh Hao.
Đồ U U sinh ngày 30/12/1930, hiện là nhà dược học nổi tiếng Trung Quốc, Nghiên cứu viên suốt đời kiêm Nghiên cứu viên đứng đầu của Viện Nghiên cứu Trung Y Trung Quốc, Chủ nhiệm Trung tâm nghiên cứu chất Thanh Hao. Năm 1980 bà được mời làm thầy hướng dẫn nghiên cứu sinh thạc sĩ, năm 2001 hướng dẫn nghiên cứu sinh tiến sĩ. Cống hiến đột phá của bà là sáng chế ra loại thuốc mới chữa bệnh sốt rét – Artemisinin và Dihydroartemisinine 青蒿素和双氢青蒿素.
Tháng 9/2011, bà được trao Giải Nghiên cứu y học lâm sàng Lasker (Lasker~DeBakey Clinical Medical Research Award), giải thưởng được coi là cái “phong vũ biểu” của giải Nobel Y học tương lai. Đây là giải thưởng cao nhất cấp thế giới mà giới y học Trung Quốc từng giành được. Thông báo trao giải viết : Bà Youyou Tu được trao giải Lasker “vì đã phát hiện ra chất Thanh Hao, một dược phẩm điều trị sốt rét từng cứu được hàng triệu mạng người trên toàn cầu, đặc biệt tại các nước đang phát triển”.
Vì không có học vị tiến sĩ cùng học hàm viện sĩ cũng như không nghiên cứu ở nước ngoài, báo chí Trung Quốc gọi đùa bà là “nhà khoa học ba không”. Từ trước tới nay, toàn bộ người Hoa từng được trao giải Nobel khoa học đều có quốc tịch nước ngoài, có học vị tiến sĩ trở lên và đều nghiên cứu ở phương Tây.
Nguồn :
- http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2015/
The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2015
- http://society.huanqiu.com/shrd/2015-10/7694333.html 屠呦呦获诺奖：西晋葛洪的处方给了我灵感2015-10-06 02:55:00综合武汉晚报
- http://www.laskerfoundation.org/awards/2011_c_description.htm Lasker~DeBakey Clinical Medical Research Award
No comments:
Post a Comment