SVDG. Valentine Day.

 

Valentine’s Day.

Mối Tình Cupid với Psyche

Sóng Việt Đàm Giang.

Trong ngày lễ Tình yêu (Valentine) , chúng ta thường đuợc nghe kể câu chuyện Valentine bắt nguồn từ vị thánh Valentine với những tấm card có một trái tim màu đỏ. Chúng ta cũng thấy nhiều hình minh họa một thiên thần nhỏ tuổi có đôi cánh trắng, mang cung tên đi để bắn mũi tên tình yêu để cho trai gái tự nhiên gặp nhau, yêu nhau mà chúng ta vẫn gọi đùa là tiếng sét ái tình, hay nghiêm chỉnh hơn một chút là cái duyên cái số.

Cũng nhân dịp lễ Tình Yêu ngày 14 tháng Hai, tác giả của những hàng chữ này muốn bàn về chuyện thần Cupid và chuyện tình yêu của chính vị thần này với Psyche.

Phần đầu tóm lược câu chuyện thần thoại Roman - Greek và sau đó là phần cảm nghĩ của người viết.

Chuyện tình Cupid và Psyche được kể lần đầu tiên bởi một người đàn bà lớn tuổi trong chuyện "The Golden Ass, tập 4-6) của nhà văn La Mã Lucius Apuleius. Chuyện viết vào thế kỷ thứ hai A.D. (160 A.D.)

Câu chuyện kể rằng có một ông vua có ba cô công chúa. Hai cô chị thì nhan sắc bình thường còn cô út tên Psyche thì rất đẹp. Tiếng đồn nức tiếng nơi hạ giới đã vang lên thiên đình nơi các vị thần tọa ngự. Vị nữ thần sắc đẹp Venus (Aphrodite) đã ghen với sắc đẹp của người thiếu nữ hạ giới tên Psyche này, nên đã sai con trai, cậu thần trẻ ranh mãnh có đôi cánh trắng tên Cupid đi xuống hạ giới trả thù Psyche cho cái tội đẹp hơn bà bằng cách bắn mũi tên yêu đương vào nàng Psyche để nàng phải yêu một quái vật hay một kẻ xấu xí nhất thế giới loài người.

Cupid vâng lời mẹ, mang cung tên và hai bình nước đắng và nước ngọt vào phòng Psyche để thực hiện mưu đồ, sau khi nhỏ vài giọt nước đắng vào môi nàng, Cupid cúi xuống nhìn mặt nàng thì ngẩn người ngắm sắc đẹp Psyche và trong lúc vụng về, một mũi tên của Cupid đã cắm vào chính Cupid làm Cupid đâm ra yêu Psyche. Cupid vội vàng nhỏ vào môi Psyche với vài giọt nước ngọt rồi bay đi.

Thời gian vẫn trôi, mọi người vẫn tiếp tục ca tụng sắc đẹp của Psyche nhưng không ai muốn lấy nàng làm vợ. Hai người chị của Psyche đã lần lượt đi lấy chồng. Tới phiên nàng thì cha mẹ lo lắng và đi xin lời sấm của thần Apollo thì đuợc phán rằng Psyche không lấy người thường mà sẽ làm vợ một quái vật. Chồng tương lai đang ở trên một núi cao.

Không muốn cha mẹ buồn phiền quá độ, Psyche xin cha mẹ cho nàng lên núi như lời sấm dạy. Khi Psyche chỉ còn một mình trên đỉnh núi thì thần gió Zephyrus nâng Psyche lên và chở nàng tới một thung lũng thần tiên có một lâu đài tráng lệ. Psyche được phục dịch chu đáo cho đến đêm xuống. Trong màn đêm tối đặc, người chồng tương lai của Psyche đã đến sống với nàng trọn vẹn vợ chồng rồi ra đi khi trời gần sáng. Cupid đến với Psyche hàng đêm và luôn luôn dặn dò Psyche phải hoàn toàn tin tưởng vào Cupid, không được thắp đèn hay tò mò muốn biết mặt chồng, một người chồng mà Psyche không được phép thấy mặt. Theo như chuyện viết thì Psyche sống như thế một thời gian thì nhớ nhà, nhớ cha mẹ, và hai chị nên xin phép Cupid cho hai chị được đến thăm nàng. Cupid đã phải chấp thuận. Sau khi dặn dò lần nữa là Psyche phải tin tưởng vào chồng, Cupid sai thần gió Zephyrus đón hai chị của Psyche đến thăm em. Hai người chị này đến thăm chứng kiến cảnh sống thần tiên của em nên mang lòng ganh tị. Lại được nghe Psyche kể là chưa hề thấy mặt chồng thì họ nhắc lại lời sấm ngày trước và cho rằng Psyche đã lấy phải một quái vật, và quái vật này có thể là con rắn khổng lồ thành tinh có thể nuốt chửng Psyche.

Lại được Psyche cho hay là đang mang thai, họ khuyên Psyche nên dấu một con dao và mang một cái đèn, rình lúc chồng ngủ thì soi lên nhận mặt. Nếu là quái thai thì phải trừ khử ngay để bảo vệ bản thân và cái bào thai.

Sau khi hai chị về thì Psyche bị lòng tò mò thúc đẩy nên một đêm đợi chồng ngủ say, nàng đã thực hiện như lời hai chị xúi là cầm một con dao và đốt đèn cầy để nhìn mặt chồng. Quái thai đâu không thấy mà chỉ có một khuôn mặt đẹp thiên thần đang ngủ. Mải miết nhìn mặt chồng, Psyche đã lỡ nghiêng đèn, và để dầu nóng rớt xuống vai Cupid.

Cupid sực tỉnh thấy vợ đã trái lời, phản bội lòng tin, và gây vết thương cho mình thì giận mà xoè đôi cánh bay đi, trước khi bay đi Cupid cũng nói sự nghi ngờ của Psyche đã làm Cupid chấm dứt cuộc sống vợ chồng và bảo Psyche hãy trở về nhà với hai người chị. Psyche cố giữ Cupid lại mà không được.

Sau khi Cupid bay mất thì đền đài cũng biến mất và Psyche tìm thấy mình đang nằm ở một cánh đồng gần nơi hai chị ở. Cố tìm cái chết ở giòng sông mà không được, Psyche về nhà kể cho hai chị nghe mọi chuyện và có lẽ Psyche đã làm hai người chị nghĩ rằng họ sẽ có cơ hội để làm vợ thiên thần, nên cả hai đã lên đỉnh núi khấn thần gió Zephyrus đến đón mình đến với thiên thần truớc khi nhảy xuống vực. Nhưng thần gió đâu chẳng thấy nên hai người chị đã chết nát xương dưới vực.

Trong khi đó Psyche tiếp tục lang thang đi tìm chồng. Đến một cái đền trên đỉnh một ngọn núi cao, thấy lúa thóc bừa bãi, nàng đã thu dọn cho gọn gàng tươm tất. Vị thần của đền đó là nữ thần Ceres thấy thương hại Psyche nên khuyên Psyche hãy đến quy thuận Aphrodite để lấy lòng bà và có cơ hội được tái hợp cùng chồng.

Psyche nghe lời thần Ceres và đến cầu cạnh thần Aphrodite. Aphrodite dù giận dữ nhưng không đuổi Psyche đi mà cho phép nàng ở lại chuộc lỗi. Aphrodite dẫn nàng ra kho lúa và bảo Psyche chia lọc đống hạt đã trộn lẫn vào nhau làm thức ăn cho đàn chim của bà. Công việc phải làm xong trong chiều hôm đó. Psyche buồn vì biết không thể làm được một việc như thế trong một thời gian ngắn ngủi. May thay, Cupid vẫn theo giõi Psyche nên đã giúp nàng bằng cách huy động đàn kiến giúp Psyche phân loại được các loại hạt trong thời gian mà Aphrodite đặt ra. Aphrodite giận dữ vì biết là Psyche đã được con trai bà giúp nhưng không thể trách nàng được.

Sáng sớm hôm sau, Aphrodite lại sai Psyche đi ra khu rừng ven sông để thu thập lông trừu từng con một của một đàn lông trừu vàng. Bầy trừu vàng này hung hăng và đang đọ sức rất mạnh bạo dưới ánh mặt trời. Lần này Psyche lại được thần sông khuyên bảo nàng hãy chờ đến trưa để thần sông hát ru đàn trừu ngủ dưới bóng mát và như vậy Psyche có thể lượm lông trừu rơi rải rác gom lại mang về trình Aphrodite.

Nhiệm vụ thứ hai hoàn tất, Aphrodite lại sai Psyche mang một hũ pha lê đi đến sông Styx để lấy nước cho bà. Sông Styx là sông biên giới giữa người sống và kẻ chết. Nước trên núi Aroanius đổ xuống vực thẳm, đường lên xuống rất khó cheo leo, khó khăn, thêm nhiều rắn rết bên đường, người trần không thể nào xuống được. Trong tuyệt vọng Psyche đã được chim đại bàng Ganymedes của thần Zeus lấy nước giúp nàng.

Đã qua được ba lần thử thách, Aphrodite lại muốn hành hạ Psyche một lần nữa nên ra lệnh Psyche mang cái hộp của bà xuống âm phủ để xin Persephone, vợ Diêm vương Hades một chút kem nhan sắc mang về cho bà. Đòi hỏi này làm sao Psyche có thể thực hiện được vì Psyche là người hạ giới làm sao mà xuống âm phủ được chỉ trừ khi nàng chết đi. Psyche đã muốn nhảy xuống sông Acheron (một nhánh của sông Styx) để mau xuống âm phủ, nhưng cũng như ba lần trước, Psyche lại được quý thần phụ trợ, khuyên bảo, dẫn dắt nàng trải qua những cửa ải khó khăn như qua mặt con chó ba đầu Cerberus canh giữ cửa vào âm phủ bằng bánh, mang 2 obol để trả và thuyết phục thần Charon chở nàng qua sông âm phủ Archeron rồi đưa về, không được trả lời bất cứ một van xin cầu khẩn của bất cứ một ai. Điểm quan trọng nhất là lời nói của thần phù trợ căn dặn Psyche tuyệt đối không được mở hộp đựng kem làm đẹp mà Persephone sẽ trao cho Psyche mang về để dâng Aphrodite. Theo đúng chỉ dẫn của thần, Psyche đã hoàn tất sứ mạng và mang được hộp chứa kem thoa mặt mà Persephone đã trao, ra khỏi âm phủ. Trên đường trở về, lòng tò mò hiếu kỳ và ẩn ước muốn được thêm một chút đẹp với kem nhan sắc đã làm Psyche không cưỡng lại được ý muốn mở hộp đựng kem nhan sắc để ăn trộm một chút. Nhưng trong hộp sắt không chứa kem thoa mặt mà là khí âm lạnh của con sông âm phủ Styx bị giam giữ. Âm khí lạnh toát ra làm Psyche ngã xuống bất tỉnh.

Kể từ khi Psyche bị Aphrodite hành hạ với những sai bảo nghiệt ngã, Cupid đều biết và theo dõi nàng. Đến lúc này vết thương tinh thần và cơ thể của Cupid đã khỏi, Cupid với lòng thương yêu Psyche, đã bay đến với Psyche, ra tay thu thập âm khí đang tản mát trong cơ thể nàng, giam nhốt kín lại vào hộp sắt, rồi dùng mũi tên của chàng đánh thức Psyche dậy.

Sau khi dặn dò Psyche mang hộp sắt về cho mẹ, Cupid vào thiên đình tìm gặp vị thần chủ tể Zeus (Jupiter), trình bày và cầu khẩn thần chủ Zeus hãy giúp Cupid cho chàng được xum hợp với Psyche, vì Cupid đã thật sự yêu thương Psyche, không thể xa nàng được nữa. Thần Zeus cảm thương cho tình yêu của Cupid với Psyche nên chấp thuận lời cầu khẩn, thuyết phục Aphrodite chấp thuận Psyche làm vợ Cupid, cùng sai thần Hermes đón Psyche lên thiên đình, ban cho nàng uống một chén rượu bồ đào để Psyche được trở nên bất tử, cùng được xum vầy mãi mãi với Cupid.

Cupid và Psyche sau đó sống hạnh phúc và nàng Psyche sinh được một con gái mang tên Voluptas, Voluptas có nghĩa nữ thần của khoái lạc.

Sóng Việt Đàm Giang

31 December 2008.